Poezia është një dhuratë hyjnore me aromë arbërore

Kultura

Poezia është një dhuratë hyjnore me aromë arbërore

Nga: Baki Ymeri Më: 6 janar 2024 Në ora: 21:50
Kopertina e librit

Poeti është profeti që hap dyert e qiellit dhe poezia e vërtetë fillimisht lind në frymën hyjnore, pastaj zbret në mbretërinë e muzave dhe mund të pushtohet vetëm nga ata që janë të destinuar për pavdekësi. Zonja Rodi Vinau,  rezidencë permanente në trojet italiane, është një zë i dalluar i botës lirike rumune. Poezia e saj nuk lind nga dhimbja, por nga gjendja e kërkimit, e shndërrimit të së pamundurës në të mundshme, nga etja për monolog në një kohë dialogu të pamundshëm. Zonja Rodi shpërndan mesazhe, detaje për jetën, ku bota njerëzore është e prekur nga meditimet e universit lirik. Ajo na jep tekste të ndjeshme dhe të thella përmes autenticitetit dhe sinqeritetit të shprehjes së emocioneve në një regjistër stilistik të zgjedhur. Për të rregulluar vendin e saj në bashkëkohësi, mund ta bashkojmë atë mes poetëve që i japin një ton të ri lirizmit rumun.

Fjala e bukur poetike rumune u gjurmua edhe në këto komunitete bashkëkohore. Në themelet e panteonit të modernitetit poetik rumun, një kontribut meritor dha edhe “babai” që do ta quaja poezi moderne, me në krye poetin e famshëm Mihai Eminescu, i cili u pasua nga një grup poetësh si: Oktavian Goga, George Coşbuc, Tudor Arghezi, Lucian Blaga, Nichita Stănescu, Anghel Dumbrăveanu, Marin Sorescu, Coman Șova... Në kuptimin femëror, vazhdimisht mbi bazën e këtij moderniteti poetik, në panteonin e letërsisë rumune në veçanti, drejton një brez i ri nga Ana Blandina, Gabriela Melinescu, Florica Bud, Camelia Radulian, Mariana Grigore, Beatrice Silvia Sorescu, Angela Cârcel, Cristina Serghiescu, Rodi Vinau dhe të tjerë. Ky grup poetësh bashkëkohorë rumunë rindërton ndërtesën e modernitetit me kodifikime të reja poetike, në kuptimin e risive universale të fjalës së zgjedhur mirë.

Zonja Vinau na ofron poezi të rrjedhshme, të frymëzuara dhe të shkarkuara nga zemra dhe shpirti. Autorja shkruan një poezi reflektuese që shpaloset në disa shtresa medituese. Jehona e vargut të saj lind rezonanca të gjera, dërrmuese. Projektohen imazhe dhe tema përmes të cilave marrin formë ylbertë, lirika të artikuluara në përballje fjalësh që i bëjnë përshtypje të thellë lexuesit. Poezitë e saj pasqyrojnë pikturën dhe kaligrafinë, dritën dhe hijen, një alkimi origjinale mes mendimit dhe vargut, sepse poetesha e mbart gjithmonë atë mister në tekst, duke rrjedhur si një ngjyrë fluide në fytyrën e kanavacës së mahnitur: „krahët e thyer bien nga fluturat/fluturimi. është rënia në yje/ materia e varrosur në materie…”

Në mënyrë metaforike, autorja ndjen se poezia është pjesë e qenies së saj. Ajo dhe poezia. Çfarë dialogu i mrekullueshëm! Ajo kurrë nuk u ndje e vetmuar. Poezia nuk ka kufi. Fjalët, poashtu. Ata shërojnë plagët, hapin sytë e të verbërve. Fjalët e vërteta shpengojnë dhimbjen dhe errësirën brenda nesh. Puhi dhe erë, shpirt dhe shikim! Njeri, nga vjen fjala? Buka është fjalë, drita, po kështu, urrejtja dhe errësira janë fjalë. Fjalë që shërojnë dhe fjalë që vrasin, fjalë që ndriçojnë dhe fjalë që errësojnë. Nevoja për të shqiptuar fjalë është një nga nevojat më të zjarrta dhe më të nevojshme të njeriut, krahas nevojës për ushqim, veshje, dashuri, vërtetësi dhe drejtësinë. Skulptori përballë ajrit shqipton fjalë, piktori dhe muzikanti poashtu. Për një poet, nevoja për të folur fjalë është si nevoja për të marrë frymë.

Në poezinë e Zonjës Rodi Vianu zbulojmë një gamë të pasur mendimesh dhe ndjenjash, në thelb një gjendje të botës në aspektin estetik, një rigjallërim të së tashmes së vazhdueshme, por edhe të kujtesës afektive. Vizioni i saj poetik turbullohet nga pyetjet e mëdha ekzistenciale, me një shprehje lirike konvencionale, nga e cila shpërthen një un i korsetuar nga të kundërtat, por gjithmonë i aftë për të gjetur përgjigje për tepricën e qytetërimit të përditshëm. Është një krijim lirik ndezës, madje dashuria është plot forcë, me shpirtëra dhe trupa që dashurojnë E gjithë qenia poetike dridhet para mistereve të ekzistencës, me kujtimet e heshtjeve stërgjyshore dhe mbivendosjet e gjeografive të brendshme antagoniste, që ngrihen magjepsëse nëpër shirat e vjeshtës, kur liqeni e dashurisë është plot me zambakë uji: „e jetës që shkëlqen/ infuzion i diellit/ ylberi i rrumbullakosur/ mbi valën e lotëve…”

Numrat janë specialiteti i autores, por kur shpreh mendime, ndjenja dhe ide, përdor me kujdes germat që e ndihmojnë të shprehet, duke pasur gjithmonë diçka për të thënë. Autorja e ndjen dhe e sheh bukurinë aty ku askush nuk e vë re. Fjalët kanë fuqinë t'i japin jetë një universi të pafund. Ata mund të sjellin në ekzistencë një regjistër të pafund ideshë dhe ndjenjash. Pra, imagjinoni se keni në dorë një violinë që keni marrë si dhuratë nga prindërit tuaj, pra një shpirt i ndjeshëm dhe delikat. Nëpërmjet saj, ju keni aftësinë për të transmetuar dridhjet e dashurisë deri në fund të botës. Sidoqoftë, varet se si e keni zotëruar artin e transpozimit të aspiratave fisnike të shpirtit në realitetin e ndjeshëm: „në një ekran të lartë/ fjala shkruan/ poezinë/ në të cilën unë zbres anatomikisht/ ju pres/ përgatit rrokjet në feta e bukës/ më fton për darkë/ bie në tundim/ pranoj…”

Rodi Vinau është një poete me një shprehje artistike të matur, të pjekur, reflektuese, origjinale në fjalë dhe emocion që të rrëmben me vargje të paharrueshme. Ajo është një qenie me temperament, me natyrë të mirë, siç janë pak në letërsinë tonë bashkëkohore. Poezitë e saj janë të shkumëzuara si shampanjë që djeg fytin e etur për dashuri dhe pije të forta. Kalimi i kohës ngjall nostalgji në shpirtin e poetes, që ndjen se nuk i trembet dimrit të ekzistencës, si në shtëpi: „në thellësi të jetës/ në dashuritë që të trazojnë/ shkruaj nga brenda/ me zjarrin. e shkronjave të trazuara/ për të ndriçuar sytë/ mendjen / trupin/ fatin tënd e ka shkruar në pëllëmbë...”

Fjalët e poetes janë flutura të metamorfozuara në mendime. Të gjitha këto maska ​​nëpër të cilat kalojnë mendimet e poetit përvijojnë një profil lirik mbresëlënës, real dhe origjinal. Nga fryti i ëndrrave të saj, ne ndjejmë tingujt e psherëtimave tona. Poezia e autores është e ngarkuar me imazhe specifike, të cilat jo vetëm shprehin asociacione, por edhe tema shpeshherë impresionuese dhe befasuese. Zbulimet filozofike janë gjithmonë të veshura me marrëdhëniet e thjeshta të jetës së përditshme. Kaligraf i gjendjeve dhe shqetësimeve shpirtërore, Rodi Vinau ka guximin të thotë të vërteta, të rikrijojë jetën nga copëza ëndrrash dhe sekretesh: „buzëqeshja është një qëndisje drite/ në fytyrën e jetës që shkëlqen/ një infuzion dielli/ ylber i rrumbullakosur/ mbi valën e lotëve...” Dendësia e ideve, vrullja e llogaritjes verbale, zbulojnë një jetë të përditshme të butë ose të trazuar, por jo banale në thelbin e saj. E gjithë kjo është dëshmi e një poezie të thellë, e vaditur nga kaq shumë mundime shpirtërore, të hijeshisë së disponimeve të mirëfillta lirike.

Rodi Vinau është një burim mrekullish që qetëson çdo mundim të brendshëm. Ajo është arkitektja që riorganizon poetikisht botën, sipas shpirtit të saj, aq të thellë dhe misterioze. Autorja rindërton një rrugë për të dhënë një përkufizim të shkretëtirës që na pret nëse nuk gjejmë forcën të njohim përjetësinë e poezisë. Pronarja e këtyre vargjeve është një qenie e trazuar nga natyra e saj. E bukura hyjnore në poezi, zgjon shqisat e gjumit. Poezia e poeteshës na mbush shpirtin me ndjenja të bukura: „në ajër notonte era e ftua / buka avullonte mbi tavolinë / e freskët nga furra / më thërriste nëna të hyja në shtëpi...” Nostalgjia dhe melankolia e poeteshës është e qetë. Intensiteti i ndjenjave është i jashtëzakonshëm. Rodi Vinau nuk është poetesha e heshtjes apo e mahnitjes. Ajo është një dhuratë hyjnore me aromën e botës rumune, italiane dhe arbërore.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat