Silvia Jon është poetesha e një stili të veçantë dhe e një mesazhi të jashtëzakonshëm pastër për jetën dhe hyjninë. Vitaliteti i jashtëzakonshëm i teksteve të saj vjen nga refuzimi kokëfortë për të zbritur në zhgënjim, duke sugjeruar kështu idenë se poezia nuk është një lojë e thjeshtë, por përpjekja për të ngritur shprehjen në nivelin e një kërkese të vetëimponuar, si rezultat i një mundi shpirtëror. Kështu, poemat e saj janë kijime krenare, duke dëshmuar kthjelltësi dhe qartësi artistike. Kështu, poezia bëhet një shtegtim i rrëfimit të atij që nuk e lejon veten të mposhtet nga kujtesa.
Duke supozuar fjalën e saj si një hap të detyrueshëm të vetënjohjes, poetesha rumune Silvia Jon krijon një poezi të rezonancave të thella. Poezia është shprehja e një përvoje ekzistenciale të intensitetit të lartë dhe të tensionit intelektual. Silvia ka një stil të veçantë. Shkruan direkt dhe pa u fshehur pas perdesë së fjalëve. Ajo është një shpirt i bukur, fisnik dhe simpatik, pa komplekse, e guximshme, pa paragjykime trondditëse dhe e ndjeshme. Sivia shkruan për botën dhe jetën në një kuptim pozitiv. Artisti është një qenie e fuqishme që jeton gjithmonë në tension jetësor me vlerat origjinale që përpiqet t’i bëjë të kuptueshme dhe të kontrollueshme, duke i kthyer ato në poezi, me fjalë dhe shprehje të cilat mund të kontrollojnë forcat personale dhe universale.
Kjo është vlera e madhe e poezisë: të ndiejë nevojën për të lexuar një poet në një moment të ekzistencës, kur asgjë nuk mund t'ju ndihmojë, as mjeku, as miku, as një qenie njerëzore e gjallë. Një libër me poezi mund t'ju shërojë, mund t'ju shpëtojë me të vërtetën që ju ndërton dhe ju mban gjallë! Poezia ju jep fuqi të jetoni më tej! Kjo është vlera e madhe e poezisë, për shkak se ajo i reflekton forcat universale përmes gjuhës magjike që e kontrollon shpirtin e tyre.
Poezia duhet të ketë diçka hyjnore dhe misterioze në vargun e saj. Duke përdorur frazën e shpirtit, autorja e këtyre vargjeve depërton me sukses në botën magjike të fjalëve, duke hapur portat e parajsës me një "këmishë të gëzuar". Në tekstet lirike të Zonjës Silvia Jon, pavdekësia është e fshehur. Vjeshta e saj nuk është një poezi e dashurisë së pashprehur, por një poezi sublime dhe e menaxhuar. Autori është një ëndërrimtar i ndjeshëm, poeti është sezoni i pestë në të cilin pranvera përzihet me të gjitha lulet, puthjet dhe ndjenjat. Njerëzit e mirë janë si engjëjt. Çdo ditë e jetës së tyre është një dhuratë e Zotit. Bota e poezisë është bota e frymëzimit, bota e shpirtit të hapur: E humba rrugën/ Duke të kërkuar,/ Filli i Ariadnës/ U ngatërrua së pari/ Pastaj u shkatërrua./ Qëndroj e vetmuar/ Në errësirën/ Që ma shqyen/ Zemrën... (Në ëndërr)
Tekstet e Zonjës Sivia janë në kërkim permament të shenjtorëve dhe dëshmorëve, duke i parë ato jo vetëm si disa relikte të adhurimit. Në vargjet e saj dëgjohet muzika e sferave të dashurisë dhe idealeve. Vjershat e shkruara nga kjo zoonjë fitojnë një ndikim shtesë me ndjeshmërinë e lexuesit, kur ato lidhen me kufijtë e njeriut si në poezinë respektive që e riprodhojmë pjesërisht: Ti ike/ Shumë herët/ Në botën e pavdekësisë/ Unë, në një yll/ Ti, në një tjetër/ Mes nesh/ Kohë e ngrirë/ Në lotin e kujtesës... (Ti ike)
Koha, kujtimet, ëndrrat, dëshirat, dashuria, arrdhja dhe shkuarja janë subjekte elementare të kësaj poeteshe të talentuar. Padyshim, shtegtimi i saj lirik konfirmon metaforën e një të vërtete të famshme, duke mbajtur kthesën logjistike të unit të pezulluar nga një kardinal i përjetësuar në një regjistër të plotësueshmërisë së gjuhës, në një reagim ambivalent, në një reciprocitet të përgjigjes. Nga ana tjetër vjen një vizatim i momentit, në të gjithë magjinë e saj: Ti ike/ Nga pranvera ime/ Me lule maji/ Në dritaren e shtëpisë me verandë Të kërkova dhe të thirra/ Ti nuk erdhe.../ Nga vera ime
Autorja e meditimit të përditshëm jetik ose metafizik, zbulon magjinë e shqiptimit poetik, pas një jete në të cilën fjala e saj ka magjepsur lexuesit në reflekset e tyre medituese dhe psikologjike, duke braktisur pesimizmin, deklarativizmin, patetizmin dhe tundimet moralizuese, duke tentuar të materializojë magjinë e poezisë. Herë pas here Silvia përpiqet të përshkruajë reflekset e momentit, por edhe refleksin nostalgjik përmes rikuperimit të momentit të degdisur. Poetja ruan në tekstet e saj ëndrrat dhe sekuencat e magjisë, të magjepsjes dhe rizbulimit të vetvetes.
Ka pole midis të cilave po ndodhin tensionet lirike midis fjalëve dhe marrëzive, midis shqiptimit dhe shkallës, midis vallëzimit të shirave, si dhe midis të qenit pronare e një universi të përjetshëm. Silvia Ion kërkon një përgjigje për momentin dhe pyet emocionin, zgjat urat midis brigjeve të lindjes, dashurisë dhe përmbushjes. Ajo është e shqetësuar për kujtesën, por edhe për zërin e saj, dashurinë, si dhe për nostalgjinë e saj. Fjalimi poetik ka qartësi, në një retorikë të saktë dhe të qartë.
Me origjinalitet, identitet, thjeshtësi dhe sinqeritet, autorja parashtron pyetje që do të shprehen përmes një rrëfimi joshës. Silvia Ion nuk ka as pesimizëm dhe as komplekse. Temat e poezisë së saj janë të vjetra dhe të reja, tema që e shoqërojnë dëshirën për justifikim ontologjik. Përtej paqartësive, shpirtit, qenies, jetës, ëndrrave, besimit, mbetet vepra, shpresa, zhurma që qëndron pas heshtjes dhe sigurisë lirike: O, kohë hajne/ Sot të pyeta/ Mos ma merr jetën/ Në darkë.../ Unë jam nëpër botë/ Një udhëtar i thjeshtë,/ Një zemër, një mall,/ Në këtë tokë,/ Mashtruese.../ O, kohë hajne/ Sot të pyeta.../ Ma lër përmalimin/ Më lër një momnt;/ Ma lër dashurinë/ Ma jep besimin.../ Ma jep edhe një ditë/ Ma jep edhe një stinë/ Deri në largimin tim/ Në pafundësi... (Koha)
Poeti vazhdimisht shpall në çfarëdo forme, idenë e risive dhe të rinovimit për krijimin e bukurisë konvulsive, pa peizazhe të rrezikshme ose ëndrra shqetësuese. Ne mund të përmbledhim ato që janë thënë deri më tani në disa përfundime: imazhi poetik në vizionin konstruktivist të botës, rehabilitimi i ëndrrës, i psikologjisë dhe magjia e poezisë së nëntokës fantastike që tërheq burimin e tyre nga klasikët e Rumanisë poetike. Në tekstet e Zonjës Silvia Ion, klasikja është gërshetuar me modernen. Nga poezia klasike deri tek poezia moderne, gjendet një rrugë e madhe që nuk duhet të injorohet nga poetët bashkëkohorë. Më kujtuan vetëm disa ide të substancës së avangardës nga e cila tërhiqet poezia bashkëkohore e zonjës Silvia Ion.
Poezia është testamenti i jetës, i miqësisë dhe dashurisë, dhe bota kuptohet më së miri përmes shpirtit të poetit. Poezia është dimensioni më i pastër që ka çdo qenie njerëzore. Kjo revistë dedikuar kësaj poeteshe, është një kontribut i veçantë që krijon ura miqësie midis dy gjuhëve, dy vendeve, dy popujve dhe dy kulturave. Zonja Silvia Ion krijoi profilin e saj letrar, të veçantë dhe të pazëvendësueshëm. Autorja është pranishme me poezitë e saj në gjuhën rumune dhe shqipe. Ajo vjen para nesh me poezitë më të frymëzuara për dashurinë, për botën dhe për jetën. Arti është dhuntia më e fortë qëndrueshmërisë me kalimin e kohës, kurse poezia e zonjës Silvia Ion është arti i momentit të përjetshëm. Poezia e mbretërimi i asaj që arrin një pikë unike: që e bashkon të kaluarën me të ardhmen, ditën me natën, tokën me qiellin dhe shpirtin me trupin. Poeti është një shpirt në shpirtin e kombit. Poezia është shprehja e parë, e fundit dhe e vetme e bukur e shpërfytyruar nga shpirti i njerëzimit të rikuperuar.
AUTOBIOGRAFI E SHKURTË
Kam studiuar në Fakultetin e Letrave në Iași dhe isha profesoreshë në Liceun Fienit! Kam pasur një fëmijëri në tokën e bekuar, jo larg Prutit, në pjesën veriore të Moldovës! Nuk i njihja gjyshërit e mi, të cilët vdiqën të rinj! I dua studentët e mi, absolventët që kanë ndjekur fakultete prestigjioze dhe janë bërë profesorë. Kam udhëtuar në vendet evropiane: Itali, Francë, Gjermani, Republika Çeke, Hungari, Slloveni, Sllovaki. (Silvia Ion)
KOHA
O, kohë hajne
Sot të pyeta
Mos ma merr jetën
Në darkë...
Unë jam nëpër botë
Një udhëtar i thjeshtë,
Një zemër, një mall,
Në këtë tokë,
Mashtruese...
O, kohë hajne
Sot të pyeta...
Ma lër përmalimin
Më lër një momnt;
Ma lër dashurinë
Ma jep besimin...
Ma jep edhe një ditë
Ma jep edhe një stinë
Deri në largimin tim
Në pafundësi...
NË ËNDËRR
E humba rrugën
Duke të kërkuar,
Filli i Ariadnës
U ngatërrua së pari
Pastaj u shkatërrua..
Qëndroj e vetmuar
Në errësirën
Që ma shqyen
Zemrën...
PËRRALLË
Qëndron pas meje
Një emër të cilin
Fëmijët ta veshin
Nëpër botë,
Vështrimi im mbetet
Në gjelbërimin e gjethes,
Fjala ime mbetet
Në zhurmën e ujërave,
Ëndrrat mbeten
Dhe dëshirat e pathëna,
Dëshirat
Dhe çaste t’perënduara,
Kujtimi mbetet...
PËRRALLËS
Një jete të zakonshme
Në dridhjen butë
Nga qiriu i shenjtë
Sërish pas hapave të mi
Gjatë rrugëve të jetës
Ngadalë, po shuhen
Me kohën
Haresa ma mbështjell
Fytyrën...
TI VETËM TË VISH
Unë do të ndërtoj një urë
Nga mendimi dhe fjala,
Nga loti i shiut
Dhe flladi.
Do të ndërtoj një urë
Nga bora e dimrit,
Dhe këngët e verës,
Nga drita, buzëqeshja
Dhe dyshimet.
Nga shpresat e mia
Të djeshme...
Unë do të ndërtoj një urë,
Nga njëra anë në tjetrën
Të orës së vonë...
Do të ndërtoj një urë ...
Ti vetëm eja..
DORË PËR DORE ME TY
Përmes syve të tu
Shikova botën time
Dhe ia zbulova
Bukurinë engjëllore...
Përmes zërit tu
Fjala jep fryte
Histori e bukur
E shpirtit tim..
Dorë për dore me ty
Mudja të ngrihesha
Për të hapur krahët
Për fluturimin, nës do doja...
Pranë zemrës tënde
Unë zbulova
Se shpresa
Fiket e fundit...
KLEPSIDRA
Rëra e saj më shoshit
Nëpër ditë, nëpër muaj
Dhe nëpër vite...
Më mëson të jem njeri
Të shpresoj, të besoj
Të jem unë...
Më çon nëpër shekuj
Nga klithma e parë
Në botë, në fjalën e parë;
Që në hapin e parë,
Në puthjen e parë...
Më mëson të duroj
Të duaj dhe të këndoj
Me vitet e mia të pajtohem
Të mund të qajë
Të mund të qesh...
Rëra shoshit nga ti
Dhe ngadalë, fije për fije,
Koha kalon...
Dita po afrohet
Në të cilën,
Për mua ,
Do të jetë fundi...
