Në javën që kaluam, Rexhep Erdogan vrapoi në një maratonë të pashembullt drejt Evropës dhe Perëndimit: samiti i Vilniusit ishte një fazë unike nga e cila do të rishkruhej historia e së ardhmes së Turqisë. Por kjo marrëdhënie me NATO-n dhe Evropën së shpejti mund të ketë një kosto: një “divorc” nga Vladimir Putin.
Marrëveshja e grurit
Zëri i Moskës, në fakt, nuk vonoi të dëgjohej. Erdogan u shpreh së fundmi i kënaqur me gazetarët, duke njoftuar: “Po përgatitemi të mirëpresim Putinin në gusht dhe të biem dakord për zgjerimin e korridorit të Detit të Zi”. Deklarata e tij erdhi pikërisht një ditë para se Rusia të njoftonte se do të tërhiqej nga marrëveshja. ajo që muajt e fundit kishte qenë triumfi diplomatik i presidentit turk, u duk se mori fund përballë përgjigjes së Kremlinit. Dhe pikërisht në këtë pikë Putin premtoi hakmarrje: në një intervistë me presidentin e Afrikës së Jugut Cyril Ramaphosa, ai përsëriti se "angazhimet për të hequr pengesat ndaj eksporteve ruse të ushqimit nuk ishin respektuar", duke nënkuptuar dështimin e memorandumit Rusi-OKB. Prandaj, në mënyrë të përmbledhur, ai arriti në përfundimin se jo vetëm Rusia do të vuante nga marrëveshja e dështuar, por se qëllimi i paketës së Stambollit, përkatësisht ai i ofrimit të burimeve ushqimore për vendet më në nevojë, "nuk ishte arritur".
Moska është ankuar prej muajsh për atë që ajo e percepton si pengesë në eksportet e saj të grurit dhe plehrave. Marrëveshja ishte zgjatur më parë tre herë. Duke qenë se Rusia dhe Ukraina janë ndër eksportuesit kryesorë në botë të drithërave, një bllokadë do t'i çojë çmimet e ushqimeve në rritje në mbarë botën, dhe në veçanti Evropën. Dhe polemika duket se nuk përfundon me kaq, pasi edhe Volodymyr Zelenskypati një bisedë të rëndësishme telefonike me presidentin e Afrikës së Jugut, Cyril Ramaphosa, siç tha ai për të konsoliduar mbështetjen afrikane për Ukrainën. Mjaftueshëm për të trazuar marrëdhëniet e përzemërta midis Moskës dhe një prej BRICS-ve më të rëndësishme.
Përfitimet nga Erdogan
Padyshim, më i dobëti nga të dy liderët tani duket se është Putin: mbyllja e dyerve ndaj Erdoganit do të nënkuptonte privimin e vetes nga një nga dy urat, pas Kinës, që e mbajnë ende të lidhur, në mënyrën e tij, me Evropën dhe vendet perëndimore. Për më tepër, nga pala turke, mesazhet e javëve të fundit kanë qenë shumë të qarta: fillimisht lirimi i liderëve të Azovit, pastaj miratimi i hyrjes së Ukrainës në NATO. Dy çështje jo vetëm politike, por ekzistenciale, mbi të cilat Putini ka ndërtuar të gjithë narrativën e pushtimit: nga njëra anë, “denazifikimi”, nga ana tjetër, kërcënimi i NATO-s.
Një poshtërim i dyfishtë që vjen pak ditë pas tentativës për grusht shteti nga Prigozhin: ky aspekt mund të kontribuojë në dobësimin e mëtejshëm të mbretërimit të Putinit, duke u perceptuar nga pala e luftës si një shenjë e humbjes përfundimtare të pozitës ndërkombëtare edhe me shtetet "miqësore". Orët e ardhshme do të jenë vendimtare nga ky këndvështrim, edhe në dritën e të kuptuarit të së ardhmes së kësaj marrëdhënieje: megjithëse Ankaraja është një qendër themelore për Moskën, është një strehë për oligarkët e saj, një qendër gazi në të ardhmen, etj.
“Divorci”
Një tjetër çështje e rëndësishme është miratimi i Erdoganit për anëtarësimin e Suedisë në NATO, përballë mbështetjes për të pasur Ankaranë në Bashkimin Evropian. Por edhe nëse hyrja e Stokholmit në Paktin e Atlantikut do të jetë një proces mjaft i shpejtë, nuk mund të thuhet e njëjta gjë për anëtarësimin e Turqisë në Bashkim. Edhe Kremlini, me deklarata “helmuese”, në raste të tilla, nënvizoi se Ankaraja nuk duhet të ketë iluzione. Pra, a jemi te divorci?
Është e vështirë të parashikohet. Për Kremlinin,marrëdhëniet me Turqinë tani janë "monedhë gjeopolitike", siç thekson “Washington Post”. Kjo dëshmohet nga fakti se kritikat e Kremlinit kanë qenë të hidhura, por të kujdesshme, ndërkohë që nacionalistët e vijës së ashpër tashmë janë gati të ndalojnë Erdoganin. Ndërkohë, një mister i ri po duket në horizont për këtë lidhje: vizita e Putinit në Turqi po largohet çdo ditë e më shumë, mes thashethemeve, njoftimeve dhe mohimeve.
