Eksperti i sigurisë, Drizan Shala, në një prononcim për gazetën “Bota sot” ka thënë se Ballkani Perëndimor po i afrohet ritkihtimit të dhunës politike dhe spastrimit etnik, pasi ndërkombëtarët anë kthyer vëmendjen tek luftërat e reja që kanë shpërthyer në Ukrainë dhe Izrael.
“Kanë kaluar 29 vjet që nga nënshkrimi i Marrëveshjes së Dejtonit dhe Ballkani Perëndimor po i afrohet më shumë se kurrë kthimit të dhunës politike, spastrimit etnik dhe migrimit masiv që pllakosi rajonin pas shpërbërjes së Federatës Jugosllave. Politikëbërësit në Bruksel dhe Uashington, të cilët dikur luajtën një rol kryesor në ndërmjetësimin dhe zbatimin e marrëveshjeve të paqes në Ballkan, kanë devijuar vëmendjen e tyre drejt krizave të reja dhe të afërta, nga Ukraina në Tajvan, Israel”, thotë Shala.
Sipas tij, situata në Ballkan po shkon me hapa të shpejt drejt përshkallëzimit.
“Përleshjet në Kosovë verë e 2023 lanë dhjetëra trupa të NATO-s të plagosur, ndërsa Serbia u trondit nga lëvizja më e madhe e protestës masive që nga përmbysja e Slobodan Millosheviqit në vitin 2000. Në Bosnje dhe Hercegovinë, udhëheqësi serb Milorad Dodik ka kërcënuar në mënyrë aktive shkëputjen dhe duke kritikuar politikën ekzistuese strukturë si një "eksperiment i dështuar". Migrimi neto nga Ballkani Perëndimor në BE, i cili tashmë ka shkaktuar kërdi në situatën e brishtë ekonomike të Ballkanit për dekada, është gjithashtu gati të përshpejtohet në mënyrë dramatike. Institucionet që penguan rikthimin në konfliktet e përgjakshme të viteve 1990 po dështojnë dhe është koha për një iniciativë të re për të identifikuar zgjidhjet që do të parandalojnë valët e reja të migrimit masiv, shtetet në dështim në pragun e BE-së dhe vakumet e pushtetit që do të shfrytëzohen nga kundërshtarët e huaj”, shprehet Shala për “Bota sot”.
Por çfarë po synon të realizojë presidenti serb, Aleksandër Vuçiq?
“Bota serbe” është një modifikim i idesë së Serbisë së Madhe, realizimi i së cilës mund të çojë në destabilizimin e rajonit dhe të ndërlikojë situatën e sigurisë dhe kjo është ajo që Vuqiqi e dëshiron ta jetësojë në 2024 dhe është bere me dije edhe me datën 17 dhjetor 2023 ku është paraqit para mediave në fitoren e "ish" partisë së tij. Ndërsa Ministrja e Jashtme e Bosnjës, Bisera Turkoviq, tha se ajo priste që presidenti Vuçiq të distancohej menjëherë nga deklaratat e ish shefit te BIA-së Vullinit, përndryshe, siç tha ajo, heshtja do të konfirmonte se politika zyrtare e Serbisë është të prishë Marrëveshjen e Paqes të Dejtonit me qëllim të aneksimit të pjesëve të Bosnje dhe Hercegovinës”, shton Shala.
“Deklarata e Vullinit ishte një shkelje flagrante e Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit, destabilizim i të gjithë rajonit të Ballkanit Perëndimor dhe një kërcënim për qytetarët e Bosnje dhe Hercegovinës, të cilët u mbrojtën nga agresioni dhe gjenocidi 26 vjet më parë, tha Turkoviq”, shpjegon Shala.
Për fund, Shala thotë se Kosova duhet të ndërmarrë veprime urgjente në fushën diplomatike , ushtarake dhe të sigurisë.
“Nënkryetari i Dhomës së Përfaqësuesve të Asamblesë Parlamentare të Bosnje dhe Hercegovinës, Denis Zvizdiq, i vlerësoi deklaratat e Vullinit si hegjemoniste, ndërsa zëvendës presidenti i Federatës së Bosnje dhe Hercegovinës, Millan Dunoviq, tha se përpjekja për të ringjallur Serbinë e madhe nuk kontribuon në të mirë të marrëdhënieve fqinjësore. Pra Kosova duhet të planifikojë veprime e saja në fushën diplomatike , ushtarake dhe të sigurisë për të ndërmarr gjitha masat preventive edhe represive në luftën kundër formave të ndryshme të politikës se Vuqiqit në drejtim të Kosovës”, përfundon për “Bota sot”, eksperti i sigurisë, Drizan Shala.
