Megjithëse është 83 vjeç, Madeleine Albright po i kthehet jetës politike, dhe atë - në Ballkanin Perëndimor.
"Korrupsioni mbetet një problem serioz në Ballkanin Perëndimor, ku udhëheqësit nacionalistë shfrytëzojnë tensionet etnike dhe Kina dhe Rusia përpiqen të ndikojnë, veçanërisht në Serbi. Kjo është arsyeja pse propozoj një strategji të re rajonale për Ballkanin Perëndimor bazuar në tri elemente - bashkëpunimin më të ngushtë të SHBA-ve me Bashkimin Evropian, luftimin e korrupsionit dhe një qasje rajonale që do të promovonte bashkëpunimin SHBA-BE jo vetëm me shtetet individuale, por drejt lidhjeve të përbashkëta ekonomike dhe reformës politike ", tha ish-sekretarja e shtetit e SHBA-së në fjalimin në Komitetin e punëve të jashtme të Dhomës së përfaqësuesve të Kongresit amerikan.
"Gruaja që i urren serbët"
Përveç kësaj, Serbia nuk duhet të bllokojë pavarësinë e Kosovës, shtoi ajo. Jo pa arsye - Madeleine Albright luajti një rol të madh në formësimin e politikës amerikane në Ballkanin Perëndimor, dhe me sa duket do ta ketë përsëri, kur Joe Biden të merr detyrën e presidentit të SHBA-së. Mbi të gjitha, ajo njoftoi në një panel të Këshillit të Atlantikut me titull "Ndërtimi i bazës në Shtetet e Bashkuara për lidershipin amerikan jashtë vendit" se "duke zgjedhur Joe Bidenin dhe Kamala Harrisin, ne kemi mundësinë për një politikë të re, sepse besoj se po hyjmë në një epokë krejt të re".
Nuk është për t'u habitur që reagimet të bujshme pasuan menjëherë nga Beogradi, kështu që ministri i brendshëm, Aleksandar Vulin, deklaroi se prej saj mund të priten vetëm "paragjykime, gënjeshtra dhe urrejtje ndaj serbëve", madje edhe portali gjoja liberal B92 do të shtrojë pyetjen: pse kjo grua kaq shumë urren serbët?
Një gjë është e sigurt, Madeleine Albright e njeh shumë mirë rajonin, njerëzit, zakonet dhe gjuhët.
Ka lindur më 15 maj 1937 si Marie Jana Korbelová dhe babai i saj Josef Korbel ishte diplomat karriere. Para Luftës së Dytë Botërore, ajo ishte në Beograd ku Josef Korbel punoi në ambasadën çekosllovake, gjatë luftës familja emigroi në mërgim në Londër dhe pas luftës ajo u gjend përsëri në Beograd sepse babai i saj ishte emëruar ambasador. Mirëpo, babai i Madeleine Albrightit nuk ishte komunist, kështu që kurkKomunistët filluan të merrnin pushtetin në Çekosllovaki në 1948, ai u hoq nga posti i ambasadorit dhe u transferua në misionin e Kombeve të Bashkuara në Kashmir.
Kjo ia mundësoi Korbelit që si funksioner i KB-së të transferonte familjen e tij në Shtetet e Bashkuara dhe të kërkonte azil politik së shpejti. Me ndihmën e disa miqve nga qarqet diplomatike, ai arriti të merrte një vend profesori në Universitetin e Denver, ku u bë politolog i shquar. Madeleine Albright kaloi fëmijërinë dhe rininë e saj në Denver, derisa në 1955 shkoi për të studiuar shkenca politike në kolegjin e famshëm të grave Wellesley.
Ajo u bë profesore universiteti, eksperte e madhe për çështjet ndërkombëtare, kështu që në vitin 1992, presidenti Bill Clinton e emëroi ambasadore të SHBA-së në Kombet e Bashkuara dhe në 1996, sekretare të Shtetit të SHBA-ve, si gruaja e parë në atë pozicion. Edhe ndërsa punonte në OKB, ajo ishte një kritike e politikës së Sllobodan Millosheviqit, kështu që u shpall "armike e serbëve".
Në Vukovar, i cili ishte ende nën kontrollin e serbëve në atë kohë, serbët hodhën vezë ndaj saj dhe u dëgjuan thirrjet e "kurvës" dhe "kurvës". "Unë e dija mirë njohjen e gjuhës serbe sepse e dija se çfarë do të thoshin ato fjalë. Ndërsa makinat tona po largoheshin, gurët e parë fluturuan, një gur theu xhamin e makinës në të cilën ishin shoqëruesit e mi," tha ajo më vonë.
Madeleine Albright arriti në përfundimin e saj në autobiografinë e saj 2003, Kujtimet e një Sekretari të Shtetit, se Marrëveshjet e Dejtonit i dhanë fund luftës dhe pohuan parimin e një BiH të bashkuar, por u deshën shumë më tepër sesa thjesht një copë letër për ta bërë atë qëllim realitet.
Shpirt i korruptuar
Në Vukovar, i cili ishte ende nën kontrollin e serbëve në atë kohë, serbët hodhën vezë ndaj saj dhe u dëgjuan thirrjet "kurva" dhe "kuçka". "Njohja ime e gjuhës serbe më shërbeu mirë sepse e dija se çfarë do të thoshin ato fjalë. Ndërsa makinat tona po largoheshin, gurët e parë fluturuan, një gur theu xhamin e makinës në të cilën ishin shoqëruesit e mi," tha ajo më vonë.
Madeleine Albright përfundoi në autobiografinë e saj "Kujtimet e Sekretarit të Shtetit" botuar në 2003 se Marrëveshja e Dejtonit i dha fund luftës dhe afirmoi parimin e BeH-së së bashkuar, por u deshën shumë më tepër sesa thjesht një copë letër për ta bërë atë qëllim realitet.
Ja se si i ka përjetuar ajo politikanët kryesorë: "Në Zagreb takova Franjo Tuxhmanin, një baba të vetëshpallur të atdheut me flokë të thinjura. Disa vjet më parë, bisedova këndshëm me të, duke kujtuar pushimet e mia të fëmijërisë në Brione. Por tani u përlesha me Tuxhmanin si nacionalist ekstrem. Politikisht i shkathtë, ai mori kontrollin e çdo institucioni të rëndësishëm në vendin e tij, por në të njëjtën kohë humbi të gjithë kontrollin ndaj egos së tij. Ai u përpoq të portretizonte Kroacinë si një demokraci perëndimore, por ai e drejtoi atë me një grusht të hekurt dhe një shpirt të korruptuar," shkroi ajo në kujtimet e saj.
Pason vazhdimi: "Atë pasdite unë udhëtova për në Beograd për t'u takuar me Slobodan Millosheviqin. Pavarësisht nga gjithçka që dihej për të më parë, Millosheviqi arriti të bindë disa diplomatë se fjalës së tij mund t'i besohej. I ndihmonte më këtë rast fakti që fliste anglisht dhe që i dënonte bashkatdhetarët e tij midis serbëve të Bosnjës. Megjithëse ishte mashtrues i mirë, ai nuk e kuptonte Perëndimin në një mënyrë mjaft të sofistikuar. Gjithsesi, e nënçmonte vendosmërinë e presidentit Bill Clinton".
Tash administrata e Bidenit do ta shfrytëzojë njohjen e saj të regjionit.
*Autori është gazetar kroat.
