“Dr. Dom Lush Gjergji, emër që gjatë këtyre dy dekadave të fundit i dha sharm krijimtarisë kulturore e fetare, u gjend gjithandej, ku e kërkoi vullneti i mirë njerezor, për paqe, afri e unitet nacional, gjithnjë duke gjetur dhe shtigje të afrimit në botë të asaj që është krenari nacionale...” - Ibrahim Kadriu
Vepra e deritanishme e don dr. Lush Gjergjit, është në përputhje të plotë me jetën e me formimin e tij shpirtëror, kulturor dhe nacional. Të konturosh hap pas hapi portretin e dom dr. Lush Gjergjit, këtë emër krijues që e njeh gjithë bota intelektuale e niveleve cilësore evropiane, është paksa e vështirë, mbasi mungonin të dhënat biografike. Kësisoj, një pyetje e thjeshtë më lind fare normalisht: Cila është biografia e këtij përsonaliteti?
Nga sa kam mundur të shfletoj dhe hulumtoj me kujdes 32 vëllimet e botuara, si vlera origjinale në llojin e vet, prej mendjes dhe dorës së palodhur të don dr. Lush Gjergjit, del se është e vështirë të mësosh një Curriculum Vitae.
Mirëpo, një proverb i lashtë afrikan thotë: “Po e pate qëllimin rrugën e gjen!”.
Dhe në këtë mënyrë, bota është tepër e vogël për një individ.
Përballë kësaj, secili lidhet me një farë mënyre me obligimin shoqëror, duke shprehur gatishmërinë e vet, e cila ndalë e ngadalë ndërgjegjësohet dhe i dashuruar pas veprës dhe misionit të tij të begatë, mbart aspiratën njerëzore, për të qenë diçka për të dhe për bashkësinë, ku çliron vlera cilësore të dobishme.
Intelektuali me shpirt përherë të ri e si pa e kuptuar, bën edhe kryen një veprim, që kalon vargojtë e kufijve të meskinitetit, hidhet përtej gardhit të rutinës, nuk do të vegjetojë, por kërkon të jetë plot energji, tek kryen një veprim fisnik të pasurimit të panteonit të kulturës nacionale, që zë vend e lë gjurmë në kujtesën e brezave bashkëkohorë, e prandaj merr, ose do të marrë falënderimet që meriton.
Dora-dorës, kemi një krijues të palodhur të vlerave të pastra nacionale e fetare, që një jetë të tërë ia kushtoi njeriut. Por njeriu, duke kërkuar e hulumtuar me shpresën e madhe arrinë të gjejë, falë angazhimit të vendosur, atë që ka si objektiv, pikërisht potencialin e bashkëatdhetarit don dr. Lush Gjergjit, që gjithë jetën ia kushtoj binomit udhëheqës “Fe e Atdhe” me krye e pendë.
Dhe jo pa qëllim, kjo ndërmarrje e re, por për t’u afruar shqiptarëve të kudondodhur dhe lexuesit në tërësi, këtë frymë aktive krijuese, atë që njihet si seriozitet në punën intelektuale njëherazi në disa gjuhë të botës, si për vëllimin që ka ofruar pas çdo botimi e ribotimi, po ashtu për shtrirjen e madhe gjeografike.
Si përsonalitet, paraqitet si një bibliotekë e re, e formuar nga dora e mendja produktive, në lëmin shoqëror dhe kulturës amëtare, përmes dijeve solide tradicionale dhe ato të avancuara, që buruan nga asimilimi i rrymave dhe i kulturës progresiste bashkëkohore.
Kush është don dr. Lush Gjergji?
Kur e sheh dhe bashkëbisedon ngrohtësisht me të, çlirohesh nga emocionet, që pushtojnë bisedën, falë ngrohtësisë, thjeshtësisë, butësisë, frymës së pastër të sinqeritetit, që e shoqëron këtë meshtar karizmatik, të pushton dëshira për t’a zgjatur bisedën, pavarësiht nga objektivi që i ke vënë vetës.
Ai, nuk dëshiron që të flasë për vetën, mbasi para meje gjendet biblioteka e pasur plot libra, me të cilat ai është i lidhur ngushtësisht.
Por, besimtarët e shumtë dhe intelektualët bashkëpunëtorë të klerikut, të flasin me admirim për intelektualin, burimet e të cilëve, më bënë të përkushtoj këtë punim mirënjohje e respekti, për margaritarin e kulturës fetare e nacionale.
Don dr. Lush Gjergji, prift katolik shqiptar i Ipeshkvisë Shkup-Prizren, ka lindur më 21 mars 1949 në Stubëll të Epërme të Karadakut, komuna e Vitisë (Kosovë).
Lushi i vogël, zuri të dallohej në mes shokëve bashkëmoshatarë për urtësi, bujari, zgjuarësi e devotshmëri. Shkolla ishte pjesë e jetës së tij. Katër vitet e para të shkollës fillore i mori në vendlindje. Ishte ndër nxënësit më të dalluar e të dashur me të gjithë që e rrethonin.
Mësonte mirë e me rregull, ndonëse në shtëpi nuk kishte kushte të përshtatshme. Studionte mbi një sofër druri karakteristike, që i shërbente si një tryezë për të përgatitur mësimet dhe më pas pjesëtarët e familjes shtronin sofrën për miqtë e shumtë.
Së bashku me të vëllanë dyfish: në familje e në Krishtin, të devotshmin dhe të nderuarin don Ndue Gjergjin (famullitar në kishën "Zoja Pajtimtare" (Shqiptare) në Beverly Hills në Detroit të Michigan në SHBA), mësonin dhe bënin detyrat, për të nesërmen në shkollë.
Ende i vogël, duke medituar dhe shkuar shpesh pranë kishës, binte në sy të tjerëve devocioni i thellë që kishte për të Lumin Jezu Krisht.
Por, mbi të gjitha, në shpirtin e vogël të Lushit, dhe në vitet e adolishencës, do të mbetën të pashlyera gjurmët dhe shembujt e lartë që jepnin meshtarët e kësaj treve pjellore, bijë martirë të Kosovës, përherë kreshnike në historinë e lavdishme të nacionit shqiptar.
Ngjarja shpirtërore e gëzim i brendshëm, lumturoi Lushin e vogël, thirrja e Zotit, për t’a pasur pranë si shërbestar besnik, duke e pranuar në gjirin e meshtarëve, që i përkushtoheshin Zotit, njeriut dhe vendit, ku ato kryenin misionin baritor të popullit shqiptar.
Mirëpo Stubulla e Eperme, ka ngjarje që ruhen thellë në kujtesën e historisë nacionale e fetare të këtyre trevave, ku, kulmojnë ndër të tjera edhe martirët që e falën jetën e tyre, në shërbim të krishtërimit (mbi të cilët sot ekzistojnë edhe libra studimorë, të realizuar nga autorë shqiptarë, në formë monografie me fakte e të dhëna të pasura me ndodhitë e historisë).
Këtu ruhen me dashuri, ende si jehonë të shekujve që kanë kaluar afresket e kishës plot kolorit të gjallë, që shfaqen hijshëm nëpër faqet e murale të objektit të kultit, të cilat, me stoicizëm i kanë rezistuar erërave të furishme të historisë që ka përjetuar kisha.
Këtu meshtari i ardhshëm lutej dhe vetëm lutej, për vete dhe të tjerët. Ai, do të kujtojë me mall ceremoninë e bukur të krezmimit të tij. Përsëri vitin e pestë, vocrraku që hidhte shtat, do të vijojë çdo ditë shkollën e Vitisë. Ndërsa tre vjetët e fundit nga klasa e pestë deri në të tetë i ndjek në shkollën e fshatit Zheger.
I riu, vijon studimet në gjimnazin klasik në Dubrovnik, ku vitin e parë gjendet si student në degën e filozofisë pranë qytetit të Splitit, kurse vitet e tjera të filozofisë, niset për t’i ndjekur në Romë, ku më pas mbron magjistraturën me temë: “Pavdekshmëria e shpirtit në Plotinon”, më 1970.
I etur për të zgjeruar dhe thelluar dijet, me të cilat nuk kënaqëj asnjëherë, përsëri në Itali, vijon studimet e arrin të marrë diplomën e teologjisë, pranë Universitetit Papnor të Urbanias ose siç njihet "Propaganda Fide" në Romë.
Hapësirat kulturore për këtë meshtar ende të ri, nuk do të njohin kufi. Paralelisht me studimet e larta universitare të filozofisë e teologjisë, ka bërë pronë të tij asimilimin e plotë të studimeve universitare dhe pasuniversitare në Insitutin e Psikologjisë në Universitetin Shtetëror "La Sapinza" të Romës, ku ka doktoruar më 1975, duke mbrojtur temën e disertacionit: “Gruaja shqiptare”.
Sipas vlerësuesve profesorë laikë dhe klerikë të famshëm në Itali, që kanë asistuar në këtë eveniment shkencor, theksohet, se punimi i autorit shqiptar shquhet për një trajtim shumë korrekt dhe serioz, e pasur me argumente dhe rrjeshmëri logjike, shoqëruar me burime të larmishme dhe të shumta shkencore të botës shqiptare dhe botërore në fushën e psikologjisë shoqërore.
Dr. Gjergji, ka preferuar të rrokë temën e ndieshme të një forcë të shoqërisë shqiptare: "Roli i femrës shqiptare në familje dhe shoqëri", të cilin nënshkruesi e botoi dhe ribotoi si vepër te veçantë. Shtypi i kohës, i ka kushtuar një kujdes të veçantë në shumë rrafshe.
Në veçanti shquhet një artikull vlerësues, konceptuar me kulturë nga studiuesi i letërsisë shqipe prof. Isak Ahmeti, ku midis të tjerave e ka cilësuar këtë vepër, si një “... hap i guximshëm prometik në lëmin përkatës”[1]
Sapo e hap për të shfletuar, në hyrje të veprës së vet, sa të thellë në analizën e shumanshme shkencore, aq dhe aktuale, për pjesën e rëndësishme të komunitetit shqiptar sot.
Këtu bie në sy ndërthurja, zbërthimi me hollësi e maturi dinjitoze i analizave, që u ka kushtuar temave.
Lënda të parë e materialit faktik, ka të bëjë me gruan shqiptare, në të drejtat zakonore të Lekë Dukagjinit, me gruan shqiptare në tërësi etj.
Për me tej autori, thotë: “Nënës time, përsonifikimit të dashurisë, të mirësisë, të vuajtjeve, të duresës, të qëndresës dhe të urtësisë, asaj e cila më rriti dhe me plot dashuri, gëzim dhe hare në shenjë falënderimi dhe mirënjohjeje!”
Më 1975, mbasi përfundon me sukses doktoraturën, kthehet në Kosovë, duke mbartur me vete një kulturë të shëndoshë, i paisur me cilësi të lartë morale, fetare, shoqërore e patriotike.
Ai bëhet një përkushtues deri në ditët tona i interesave të larta të devocionit të fesë dhe të nacionit shqiptar.
Studiuesi i shquar, është njohur sot, jo vetëm si prift i thjeshtë (në një ndër zonat më të vështira të Kosovës, ç’ka të kujton shën Jeronimin dhe mons. Simon Filipaj-n, që përkthyen Biblën i pari në latinisht dhe i dyti në shqip në kushte shumë të vështira, duke mbetur të pavdekshëm për botën dhe shqiptarët, shënimi im K.K.), por mbi të gjitha si një njeri me botë të madhe njerëzore, duke vënë të gjithë talentin e tij intelektual dhe njerëzor, vetëm për të mirën e popullit e vendit të tij.
Me erudicion, më përpara dhe tashti, diti me mjeshtëri, të ndërthurë e kanalizojë interesat nacionale, shoqërore të popullit tonë, me nevojat e brendshme shpirtërore të tij.
Edhe në ditët tona shpesh porositë, se: “Në mënyrë graduale duhet të vijë ripërtritja e qëndrushme ose rindërtimi i shpirtit të njeriut veçanërisht për Shqipërinë, duke e shëruar nga plagët e thella, të shkaktuar nga konflikti me sietmin dogmatik ateist, i cili për pasojë solli edhe rënien e kulturës.
Në këtë kontekst të nevojës imediate, njeriu duhet të ripërtërihet, duke rifituar drejtimin ndaj vlerave më të larta të jetës shpirtërore, ku inkuadrohen në unitet: feja, shpresa dhe dashuria.
Në këtë mënyrë mund të rimarrim jetë dhe lulëzim, të ripërtërihen në gjerësi dhe thellësi tërësia e strekturave të shoqërisë dhe qytetërimit.
Në qoftëse duam të krijojmë njeriun e vetëdijshëm, si njëri të vërtetë brenda komunitetit të krishter, domethënë njeriun e krijuar, sipas shëmbëllimit dhe ngjashmërisë së Perëndisë, duhet edhe në këtë rast t’i përshtaten strukturat e mendimit të njeriut, në të cilin rregullat e drejtësisë po fuqizohen dhe plotësohen nga dashuria, në fushën e marrëdhenieve njerëzore, të karakterizuara nga bashkësia dhe solidariteti..."
Vala e rëndë e keqtrajtimeve, që përfshiu Kosovën, si pasojë e okupimit të gjatë nga kolonizatorët serbë, bëri që don dr. Lush Gjergji të gjendet më pranë halleve e shqetësimeve të përditshme të grigjës së vet, duke qenë një bari model i populli besimtar, që si dele e urtë e ndiqte nga pas, për t’iu gjendur në këto çaste të vështira, që po kalonin çdo ditë.
Pra, ai shquhet, për një aktivitet të ngjeshur edhe në poret e tjera të jetës në Kosovë, ku angazhimi shoqëror dhe atdhetar zinin peshë të dukshme.
I palodhur u gjend në të gjitha tubimet, ku printe flamuri nacional, duke i paraprirë misionit fisnik për pajtimin e gjaqeve, përkrah profesorit të nderuar Anton Çettës.[2]
Aksioma udhëheqëse e këtij akti sublim popullor, për rëndësinë që po merrte për don dr. Lush Gjergjin ishte e shkruar në ndërgjegjën e zemrës së tij: “Ne më parë duhet të shërojmë plagët tona, pastaj t’i kthemi vetvetes".
Në ato çaste, kur gjakmarrja përmes normave kanunore të maleve ishte kthyer në një plagë, u gjend me Kryqin në dorë dhe Biblën si fitimtare tash 2000 vjet, meshtari i matur e i urtë, në realizimin me sukses të misioneve pajtimi, don dr. Lush Gjergji.
Këtu, më tepër se kurrë, u pa karakteri i vërtetë i shqiptarit, ku, mbi të gjitha dominoi logjika e shëndoshë humane njerëzore, me vullnetin e vetë popullit fisnik, me një shpirt të gjërë që di të falë, u realizuan shumë pajtime midis kuvendeve të burrave, duke u dhënë normalitet dhe jëtë të gjatë foshnjave të reja, që nuk do të kërcënohen më nga armët vrastare për gjakmarrje.
Viti 1990, shënoi një ngjarje të rëndësishme për popullin shqiptar në Kosovë, ku, merr jetë themelimi i Shoqatës Humanitare me emërimin e një shenjtoreje, me emrin “Nënë Tereza”, në krye të së cilës u zgjodh si kryetar don dr. Lush Gjergji.
Ai, pa kursim, por me vullnet të madh mori pjesë në hartimin e programit dhe të statutit të kësaj Shoqate. Mirëpo, ajo që e dallon këtë meshtar, është thjeshtësia si virtyt cilësor i dr. Gjergjit.
Ai shprehet: "E kam parasysh një thënie të vjetër të Pjetër Bogdanit: "Fati i popullit tim është edhe i imi", prandaj (në çdp formë organizimi, që ka për bazë mirësinë ndaj popullit tij), kam ofruar mundësitë e mia organizative dhe krijuese"
Nënë Tereza "flet" në shumë gjuhë të botës
dhe biografi i afërt don dr. Lush Gjergji
Ka më shumë se katër dekada, që qarqet publicistike botërore, përmes shkrimeve në gazeta e revista prestigjioze religjioze e kulturore, njohin pendën e palodhur të mendjes së ndritur të dr. Lushit, që një jetë të tërë ruan bashkëpunimin me shumë ente botuese dhe median botërore sot.
Si një intelektual cilësor dhe produktiv, është kërkues drejt horizonteve të reja të kulturës shqiptare e botërore, duke i dhuruar njerëzimit mbi 10 vepra të Nënë Terezës, me shifra astronomike me tirazh 4 milion kopje, sikurse është "Madre della carita" (Nëna e mëshirës).
Ashtu si për shën Nënë Terezën e Kalkutës, India ka qenë atdheu i dytë i saj edhe për don dr. Lush Gjergjin India dhe viset e tjera të botës, ku ndoqi jetën dhe mirësitë e Nënë Terezës kanë qenë atdheu i dytë, një lëndë e parë për hartimin e veprave që janë bërë pronë e thesarit të artë të kulturës.
Ai i përket mbarë njerëzimit, duke u rradhitur me dinjitet në panteonin e artë të kulturës evropiane dhe botërore me dinjitet si një shqiptar i vërtetë.
Ky biograf e studiues i afërt i jetës së Gonxhe Bojanxhiut, u bë motoja e jëtës së tij, krahas detyrës baritore të përditshme, me arsyen e parë për t’i treguar mbarë botës, se kush janë shqiptarët që Shkrimi i Shenjtë i Biblës i përmend me krenari tash 2000 vjet, për t’i përcjellë botës, se kjo Nënë e vogël, shpirtërisht kishte një zemër të madhe, sa mbarë bota, që e respektoi përjetësisht me veneracion.
Ajo, kur ka ndërruar jetë në lumninë e pasosun, së bashku njerëzimi ka ngritur zërin e kërkesës, për t’a bërë pjesëtare të denjë (beatifikua) në familjen e madhe të shenjtorëve të krishtërimit.
Këto vepra janë shumë të rëndësishme, sikurse vlerëson prof. Isak Ahmeti, në librin e njohur “Kleri katolik shqiptar dhe letërsia”, kur shkruan: “...kanë vlerë monumentale, janë dëshmi e gjallë se kemi të bëjmë me një pendë të rrallë, që po krijon ura afrimi të botës shqiptare, të botës humanitare, në botën e komunitetit evropian...”
Meshtari e publicisti, mbrojti me stoicizëm identitetin shqiptar të Nënë Terezës, ndonëse në kohën që kishte botuar librin biografik “Nëna jonë Tereze”, shtypi i atëhereshëm jugosllav, kishte mbushur faqet e saj me pretendimin, se ajo është jugosllave.
Ishte pikërisht serioziteti dhe ofrimi i fakteve autentike që studiuesi i palodhur dr. Lush Gjergji i ka bërë kësaj figure madhore të njerëzimit. Më pas media e shtypi i huaj, ka marrë si pikë referimi e botoj shkrime nga jeta e Nënë Terezës, duke u mbështetur në veçanti nga burimet origjinale të hulumtuesit shqiptar meshtar dhe atdhetar. Kështu do të vijojnë edhe 6 vepra të tjera që autori i ka përkushtuar Gonxhe Bojaxhiut.
“Lule për Nënën”, është libri ekskluziv, që u botua në shqip dhe italisht e kohët e fundit në gjuhët e tjera. Këtu përmblidhen kontribute arti, që në këtë rast i kushtohen Nënë Terezës. Kjo është tema më e preferuar universale, që ka trajtuar shpesh penda e mendja e dr. Lushit, ku poezitë përkushtuar Engjëllit të përjetshëm të Paqes, do të mbesin si një lule që freskon zemrat e do njeriu, që ka pasur fatin ose privilegjin e madh të takojë ose të ketë mbi kryet e vet, për një çast solemn meditimi duart e shenjta të Nënë Terezës.
Poezia shqipe, që është krijuar mbi Nënë Terezën e që vijon të krijohet ka shpërblyer vrudhshëm e në tërë bukurinë e saj, sepse, “kjo poezi, e frymëzuar nga triumfi i humanizmit nga vetëflijimi i Nënë Terezës për Njeriun, për Njerëzimin, pulson nga një Frymëmarrje e gjërë, nga Triumfi i metaforës poetike”, vlerëson studiuesi prof. Isak Ahmeti.
Ndërsa në 80-vjetorin e lindjes së saj, autori nxjerrë nga shtëpia e botimit me titull domethënës: “Madre Tereza” (1990). Ajo, është në vetvete, një pasqyrë monografike dhe reale me vlera shumëdimensionale e historisë shqiptare, mbasi këtu bëjnë pjesë shënime historike, mbi origjinën, traditën dhe gjuhën shqipe "...që ishte mburojë e pathyeshme e Ballkanit dhe e Evropës", siç vlerëson edhe vetë biografi i veprës.
Në qoftëse, do të ndanim me kujdes librat firmën me don dr. Lush Gjergji, atëherë rezulton, se në biografinë shqiptare brenda trojeve etnike, janë lëvruar mbi 14 libra në gjuhën shqipe, ndërsa të tjerat janë në gjuhë të huaj. Kështu, vëtem libri “Nëna jonë Tereze” në fillim u botua në gjuhën amtare, më pas u botua me sukses edhe në 9 gjuhë të botës, si: anglisht, italisht, gjermanisht, portugalisht, spanjisht, frengjisht, sllovenisht, hungarisht dhe kroatisht.
Monografia monumentale, shpalos me madhështi dinjitoze botën e madhe humanitare të shqiptares, përmes një pende të rrallë të përdorur me efikasitet. Ne faqet e veprës jepet me një stil joshës dhe narrativ këndshëm jeta e përkushtimi i nobelistes, si motër nderi e të gjithë botës, duke rradhitur me kujdes një mori dokumentash, që ka hulumtuar vetë në Indi e kudo, ku, mund të marrësh, mesazhe, episode tërheqëse dhe emocionale.
Tek e lexon e rilexon me endje, ndjen në thellësi të shpirtit pikërisht figurën e qetë, të kësaj krijese ëngjëllore gjithnjerëzore, fisnike në zemër e shpirt, të urtë e të dlirë, të dashur e të përkushtuar, të vendosur e vetmohuese, në një kontekst më të gjërë mbi gjithçka që me finesë.
Ai, ka skalitur me portretin e Nënës së shekullit XX, me emrin: Nënë Tereza, këtë përfaqësuese të dashut të shumë konfesioneve (besimeve) të kombeve e të racave të ndryshme, ku ajo dhuroi dhembshuri, dashuri, jetën e vet kushtuar Zotit e njeriut të varfër kudo nëpër botë.
“Madre della carita” (Nëna e dashurisë), mbasi u botua në shqip në vitin 1990, u përkthye në: italisht, frengjisht, anglisht, spanjisht, gjermanisht e polonisht.
Libri i ri, është një publikim i rrallë, i veçantë, duke rrezatur e vendosur një urë afrimi mes botës shqiptare me atë humanitare amtare, të mishëruar në piedestal, përmes Nënë Terezës, si shembull përsosmerie në tërë botën.
Ai, si vepër, ka arritur në një shifër rekord në 4 milion kopje, çka do t’a kishin zili shumë shtëpi botuese njëhezazi në Evropë dhe për disa dhjetëvjeçarë në Shqipëri.
Shtypi e ka përcjellë kështu: "...një letrat me talent e kallzimtar që na e kujton Barlecin, përmes shkrimesh e ngjyrash të gjallë, ka përjetuar figurën madhore të Nënë Terezës." Varianti në italisht "Madre della carita", në një numër prej 500 kopjesh janë speciale, pra, me një fjalë të mbështjell me lëkurë ariu të bardhë të zonave polare. 500 ekzemplarë i janë dhënë Atit të Shenjtë papa Gjon Pali II, i cili ua dhuron autoriteteve botërore të lëmeve të ndryshme.
Eruditi i palodhur dhe intelektuali dr. Gjergji, njihet për libra të tjerë: “Kosova, strategji pa dhunë”, botuar në italisht më 1993. Vepra në fjalë është ribotuar disa herë në vit.
Kujton, se është rast i vetëm, që një autor shqiptar me librin në fjalë shërben si literaturë plotësuese e informuese për shkollat e mesme në Itali.
Libri tjetër, që ka zgjuar shumë interesimin e botës evropiane është “Bosnje, s’mund të na detyroni t’ju urrejmë”. Autori, ka shkruar një libër tjetër: "Të falem për të jetuar", dhe në vitin 1997 ai është botuar në italisht.
Ngjarjet si shkak në libër, i ka marrë nga jeta e përditshme e bashkëatdhetarëve të vet në Kosovë, që zë fill në pjesën më të madhe më 1981.
Dr. Gjergji, për shumë vite me radhë ka qenë redaktor dhe kryeredaktor i revistës fetaro-kulturore "Drita", si dhe i shtëpisë Botuese me të njëjtin emër në Ferizaj Kosovë.
Në botë emri dhe vepra e tij, veç shkrimeve origjinale (në gjuhë të huaj), ka pasur nderin të jetë si bashkëpunëtorë i shumë revistave kombëtare dhe ndërkombëtare, veçmas me punime dhe studime rreth edukimit të fëmijëve dhe rinisë, studiues e analist i kujdeshëm bashkëkohorë i çështjeve familjaro-shoqërore.
Ai është bashkëpunëtorë i palodhur dhe shumë rezultativ me shkrime të bukura dhe tematika të larmishme i revistës së njohur kulturore-rinore “Shpresa” në Prishtinë, që botohet dhe drejtohet nga saleziani don Nosh Gjolaj.
Don dr. Lush Gjergji, është një fabrikë që prodhon përherë me cilësi për fenë, kulturën dhe temat bashkëhore shqtësuese të nacionin (atdheun e tij).
Urime don dr. Lush dhe jetë të gjatë dhe frytshmëri intelektuale dhe baritore për grigjën dhe popullin martir shqiptar.
[1] Isak Ahmeti, “Drita”, 3 Maj 1978.
[2] Prof. Anton Çetta (1920-1995) në Prishtinë, ishte shkrimtar, profesor letërsie e patriot shqiptar, i njohur për pajtimin e gjaqeve në Kosovë. Ai kreu shkollën fillore në vendlindje, ndërsa të mesmen në Tiranë dhe Korçë. Studimet i mbaroi në Universitetin e Beogradit, ku diplomoi në gjuhë dhe kulturë romane. Për një kohë punoi si asistent në degën e gjuhës shqipe. Në vitet 1960-1968 ai ligjëroi lëndët: Letërsia e vjetër shqiptare, Histori e letërsisë dhe Gjuhë latine në Universitetin e Prishtinës. Librin e parë e botoi në vitin 1953 dhe deri në vitin 1987, prof. Çetta botoi 16 libra me përmbledhje folklori nga të gjitha viset shqiptare të Kosovës, Malit të Zi dhe Maqedonisë. Në vitin 1968 prof. Çetta, ka qenë udhëheqës i Departamentit të Folklorit në Institutin Albanologjik të Prishtinës dhe në vitin 1990, profesor Çetta është zgjedhur kryetar i Këshillit Qendror të Lëvizjes Kombëtare për Pajtimin e Gjaqeve. Duke qenë se gjatë mbledhjes së folklorit kishte vizituar të gjitha viset shqiptare, ai kishte fituar respektin dhe dashurinë e popullit. Ai ë shtë quajtur “Plaku i urtë”, nga populli kosovar, sepse kishte arritur të pajtonte me mijëra familje të hasmuara dhe dukuria e tragjike e gjakmarrjes, e cila asokohe pothuajse ishte zhdukur krejtësisht deri në vitet ’90. Në zgjedhjet e para paralele të organizuara më 1992, Anton Çetta zgjidhet deputet në Parlamentin e Republikës së Kosovës nga radhët e LDK-së.
