Lufta kundër kësaj sëmundjeje festohet në mënyrë simbolike më 29 tetor, në Ditën Botërore të psoriazës.
Psoriaza është një sëmundje autoimune kronike dhe e dhimbshme që zakonisht shfaqet në sulme. Sistemi imunitar gabimisht sulmon qelizat e shëndetshme të lëkurës. Njolla të kuqërremta të lëkurës me luspa të argjendta formohen në shumë pjesë të trupit.
Të prekurit nuk duhet të përballen vetëm me kruajtje të rëndë, inflamacion dhe dhimbje.
Sa e zakonshme është psoriasis?
Vlerësohet se 125 milionë njerëz në mbarë botën vuajnë nga psoriaza. Organizata Botërore e Shëndetësisë publikoi një "Raport Global të Psoriazës" të vitit 2016, i cili thotë se prevalenca e psoriazës është midis 0.09 dhe 11.43 për qind në vende të ndryshme. Psoriaza duket të jetë më e zakonshme në Evropën Veriore dhe e rrallë në Azinë Lindore. Nuk është e qartë pse është kështu.
Cilat lloje të psoriazës ekzistojnë?
Lloji më i zakonshëm i psoriazës është psoriasis vulgaris. Prek shtresat e jashtme të lëkurës dhe më së shpeshti prek bërrylat, gjunjët, kokën dhe shpinën.
“Disa mund të kenë luspa në kokë, pas veshit dhe në kanalin e veshit”, shpjegon Thomas Rosenbach nga Shoqata Gjermane e Psoriazës. Por ka edhe raste shumë të vështira. “Mbaj mend një pacient të cilit i ishte prekur i gjithë trupi. Lëkura po zhvishej kudo në luspa të trasha”.
Psoriasis inversa është një formë tjetër e sëmundjes. Në mënyrë të veçantë preken zonat e ijëve, sqetullave, zona nën gjoks dhe zona gjenitale.
“Nuk ka piling, por lëkura është e kuqe e ndezur. Mund të jetë i lagësht në zonat e prekura, dhe ndonjëherë edhe të merr erë të keqe”, thotë Thomas Rosenbach.
Ky është një problem i madh sidomos për adoleshentët, sepse në atë moshë zbulojnë seksualitetin e tyre.
Thonjtë, kyçet dhe zorrët
Psoriaza shpesh shoqërohet me sëmundje të tjera. Një prej tyre është artriti, inflamacioni i kyçeve. Rreth 25 për qind e pacientëve me psoriazë janë të prekur.
“Çdo kyç ka një lloj mbulese, një epitel. Ata rinovohen ashtu si lëkura jonë. Së bashku me psoriazën mund të shfaqet edhe sëmundja e Crohn-it, një sëmundje kronike e zorrëve, sepse ato janë të veshura edhe me epitel”, shpjegon Rosenbach.
Për momentin, megjithatë, nuk ka asnjë provë shkencore për një lidhje midis këtyre sëmundjeve dhe psoriazës.
Të gjitha grup-moshat mund të sëmuren. Thomas Rosenbach zbuloi se vuante nga psoriaza e thonjve kur ishte rreth 40-vjeçe.
“Atëherë krijohen gropa të vogla e të parregullta. Thonjtë bëhen porozë. Ky është rasti me rreth 50 për qind të njerëzve që vuajnë nga psoriazë”, pohon ajo.
Si trajtohet psoriaza?
Psoriaza është e pashërueshme, megjithatë, format e ndryshme të sëmundjes tani mund të trajtohen mjaft mirë dhe të mbahen nën kontroll. Shkencëtarët supozojnë se psoriaza është gjenetike, por gjithashtu se faktorët mjedisorë mund të luajnë një rol të rëndësishëm.
Nuk ka njohuri të qarta shkencore për shkaqet dhe as rekomandime se çfarë mund të bëjnë vetë të sëmurët për të parandaluar zhvillimin e sëmundjes. Një dietë e shëndetshme është e rëndësishme për të gjitha sëmundjet autoimune. Në rastin e psoriazës, aplikimi i përditshëm i kremrave dhe losioneve mund të sigurojë gjithashtu një lehtësim.
“Standardi i artë sot është një krem i përbërë nga vitamina D3 dhe kortizon”, thotë Rosenbach.
