Një tryezë e rrumbullakët mbi teknikat e reja gjenomike (NGT) u mbajt në Klubin Kombëtar të Shtypit BTA në Sofje të premten.
Pjesëmarrës ishin politikanë dhe përfaqësues të shoqërisë civile, si dhe organizata të industrisë.
Diskutimi u nxit nga qëndrimi ende i paqartë i Bullgarisë për votimin e 11 janarit në Bruksel për projekt-rregulloren e Komisionit Evropian për NGT-të.
Sipas dokumentit, kjo gjeneratë e re e organizmave të modifikuar gjenetikisht (GMO) nuk do t'i nënshtrohet kontrolleve dhe vlerësimeve të rrezikut. Propozimi ishte hedhur në votim më 11 dhjetor 2023, por ministrat e bujqësisë të shteteve anëtare e refuzuan, derisa Bullgaria abstenoi.
Shoqata AGROLINK, përfaqësuese e koalicionit Për Natyrën e grupeve civile mjedisore dhe OJQ-ve, vuri në dukje qëndrimin e përbashkët negativ të organizatave civile dhe degëve, shkencëtarëve, mjekëve, avokatëve dhe konsumatorëve për projekt-rregulloren.
Sipas inxhinieres Svetla Nikolova nga AGROLINK, rregullorja propozohet nën presionin e lobit agrokimik. Sipas saj, GMO-të e reja të krijuara 12 vjet më parë nuk e kanë bërë punën e tyre as në nivel laboratori.
Ajo citoi një qëndrim të shprehur nga Agjencia Franceze për Ushqimin, Mjedisin dhe Shëndetin dhe Sigurinë në Punë (ANSES) më 21 dhjetor, sipas të cilit projekt-rregullorja është shkruar pa arsyetim shkencor dhe është e pazbatueshme.
Mungesa e dukshme e mbështetjes për dokumentin nga ministrat e bujqësisë është një paralajmërim për ligjvënësit se përjashtimi i NGT-ve nga rregullat aktive të BE-së për GMO-të do të përmbysë fushat evropiane me fara të reja të modifikuara gjenetikisht të patentuar dhe do të rrisë monopolet në bujqësi.
Borislav Borisov nga Shoqata e Fshatrave Bullgare, tha se bullgarët ndodhen aktualisht në një moment kyç ku duhet të vendosin nëse do të respektojnë apo jo parimet që lidhen jo vetëm me kulturën e bujqësisë bullgare, por edhe me sigurinë ushqimore.
Profesor Vesselin Dochev nga Instituti Bujqësor - Shumen tha se nuk është e drejtë të lihen NGT pa asnjë kontroll.
Shtetet anëtare që nënshkruan një qëndrim të përbashkët kundër projekt-rregullores bëjnë thirrje për etiketimin e duhur të GMO-ve të reja në mënyrë që konsumatorët, fermerët, prodhuesit e farave, tregtarët dhe përpunuesit të mund t'i njohin dhe t'i shmangin ato në çdo kohë.
Gjithashtu, GMO-të e reja duhet të vazhdojnë të jenë subjekt i vlerësimit të rrezikut dhe vlerësimit të përputhshmërisë së tyre me parimin paraprak të BE-së.
Ivelin Tonchev nga “Blizkata”, një fermë organike pranë Sofjes, tha se ata më së shumti angazhohen në bujqësi rigjeneruese, sepse pas shumë vitesh bujqësi konvencionale, toka ka nevojë për restaurim.
Sipas tij, pretendimi se NGT-të do të ndihmojnë në kapërcimin e urisë në botë po hedh “pluhur në sytë e shoqërisë”, sepse uria është rezultat i vendimeve thjesht politike dhe jo pse nuk ka ushqim.
"Me metodat e përzgjedhjes konvencionale, ne mund të ushqejmë popullsinë e botës," komentoi ai. /BTA
