Një tërmet me fuqi 4 ballë që tronditi Planetin e Kuq në dhjetor të vitit 2021 është rezultat i një ndikimi masiv meteor, zbuluan dy studime të reja.
Më 24 dhjetor 2021, një tërmet goditi Planetin e Kuq, duke shkaktuar sensorë në tokëzimin Insight të NASA-s, por tani shkencëtarët e dinë saktësisht se çfarë i tronditi gjërat.
Imazhet para dhe pas të kapura nga Mars Reconnaissance Orbiter i NASA-s konfirmuan se ishte një përplasje meteori – më i madhi i regjistruar në të gjithë Sistemin Diellor.
Ndërkohë që krateret më të mëdha ekzistojnë në Planetin e Kuq, ato u formuan shumë kohë përpara se NASA të fillonte të fshinte Marsin 16 vjet më parë, kështu që nuk ka imazhe apo të dhëna sizmike për të shpjeguar origjinën e tyre. Ky tërmet dhe krater përfaqësojnë ndikimin më të madh meteoroid të regjistruar ndonjëherë.
"Imazhi i ndikimit ishte ndryshe nga çdo tjetër që kisha parë më parë, me kraterin masiv, akullin e ekspozuar dhe zonën dramatike të shpërthimit të ruajtur në pluhurin marsian," deklaroi Liliya Posiolova, e cila drejton Grupin e Shkencës dhe Operacioneve Orbitale në Malin Space Science Systems (MSSS) në San Diego.
Shkencëtarët MSSS vizualizuan për herë të parë kraterin më 11 shkurt 2022, duke përdorur dy kamera të montuara në Orbiterin e Zbulimit të Marsit. Një nga kamerat bën fotografi çdo ditë të të gjithë planetit, kështu që shkencëtarët ishin në gjendje të shikonin pas përmes imazheve të përditshme për të gjetur zonën e shpërthimit të meteoroidit. Pasi e gjetën, ata e lidhën ndikimin me një dritare 24-orëshe dhe konfirmuan se krateri u formua gjatë tërmetit të 24 dhjetorit.
Sipas Laboratorit Jet Propulsion të NASA-s (JPL), meteori ishte aq i vogël – jo më shumë se 12 metra i gjatë – saqë do të digjej tërësisht në atmosferën e Tokës. Atmosfera më e hollë e Marsit, vetëm 1% aq e dendur sa ajo e Tokës, ishte më pak parandaluese.
Vëzhgimet e kraterit në nivelin e tokës zbuluan gjithashtu informacione të reja rreth përbërjes gjeologjike të Marsit, sipas studiuesve.
"Ngjarjet e ndikimit janë jashtëzakonisht të dobishme në sizmologji," tha Andrea Rajshiq, një kandidat për doktoratë në Universitetin Curtin në Australi dhe bashkautor i punimit shkencor që detajonte ndikimin. "Kjo është një mënyrë fantastike për të parë strukturën e brendshme të Planetit të Kuq."
Akulli nëntokësor i ekspozuar në krater dhe midis mbeturinave të hedhura është më afër ekuatorit marsian se çdo ekzemplar akulli i ndotur më parë në planet.
Mund të jetë kritike për misionet e ardhshme në Mars, pasi lë të kuptohet për një depo më të përhapur të akullit nëntokësor sesa dyshohej dikur, thanë studiuesit.
Sipas JPL, astronautët që një ditë do të vizitojnë sipërfaqen e Marsit do të kenë nevojë për ujë për pije, bujqësi dhe lëndë djegëse raketash. Dhe tani NASA e di se rezervuari i akullit shtrihet në një nga pikat më të ngrohta të planetit – shpresojmë që ta lehtësojë pak punën e astronautëve të ardhshëm.
Ndryshe, detajet e ndikimit dhe ngjarjet që pasuan u përshkruan në dy studime të botuara në revistën Science më 27 tetor.
