Çështja e ndryshimit të orës po debatohet shumë dhe çdo vjeshtë ka shumë që shpresojnë se do të jetë koha e duhur dhe se ora verore do të vendoset përfundimisht për gjithë vitin. Një orë shtesë drite do të thotë të kurseni energji, të shmangni lodhjen e këtij ndryshimi dy herë në vit për trupin dhe mendjen dhe të keni më shumë dritë pasdite, pikërisht kur ditët shkurtohen.
Por si reagon mendja dhe emocionet tona kur përballen me kalimin nga koha e verës në atë të dimrit? Ekspertët na ndihmojnë të kuptojmë nëse efektet e ndryshimit të orës janë reale apo nëse është vetëm një hipotezë, cilat mund të jenë simptomat kryesore, nëse ka subjekte më të predispozuar se të tjerët për t’iu nënshtruar ndryshimeve dhe na japin këshilla të vlefshme për t’u përgatitur në mënyrën më të mirë të mundshme dhe për ta kapërcyer këtë ndryshim në mënyrën më të mirë të mundshme.
Lodhje, stres dhe parehati
Cilat janë efektet anësore më të zakonshme të ndryshimit të orës? Kur ndryshon ora fillon një ndryshim në ritmet tona gjumë-zgjim, gjë që mund të ndikojë në disponimin tonë. Efektet anësore më të zakonshme janë një rënie e lehtë e niveleve të energjisë, ndryshime të humorit pa ndonjë arsye të dukshme dhe ndryshime në gjumë. Ne gjithashtu mund të perceptojmë vështirësi në përqendrim, të cilat mund të çojnë në një ulje të performancës intelektuale.
Nëse keni ankth ose çrregullim humori, simptomat mund të përkeqësohen për disa ditë. E gjithë kjo diktohet nga faktorë të cilëve nuk u shpëton dot dhe secili prej nesh, në varësi të momentit dhe gjendjes psikofizike në të cilën ndodhemi, mund të reagojë ndryshe. Kryesor është fakti që është errësirë në mëngjes dhe në mbrëmje. Trupi dhe mendja duhet të vihen në lëvizje pa dritë dhe kjo është një përpjekje e madhe, por në disa raste, në varësi të orarit të punës, dilni nga shtëpia kur është ende errësirë dhe ktheheni sërish natën, duke humbur plotësisht orët e diellit.
Si ndikojnë faktorët klimatikë dhe mjedisor në psikikë?
Ndryshimet klimatike dhe mjedisore ndikojnë në fushën emocionale dhe motivuese të qenies njerëzore. Këto ndryshime kanë një ndikim të drejtpërdrejtë në rutinat tona dhe rrjedhimisht, në vendimet që marrim. Për shembull, mund të na bëjnë të takohemi më pak me miqtë, të ndalojmë së bëri sportin që bënim (sepse tashmë është errët) ose të flemë më herët sepse nuk ka dritë. Në varësi të llojit të ndryshimeve që do të bëjmë në rutinën tonë si pasojë e ndryshimit të kohës, do të përjetojmë një humor ose një tjetër dhe simptoma që do të jenë pak a shumë të rënda. Ka njerëz që janë më të ndjeshëm ndaj ndryshimeve të kohës dhe mungesës së dritës. Studimet tregojnë se janë kryesisht fëmijët dhe të moshuarit ata që preken më shumë nga ndryshimet në kohë dhe dritë.
Trurit tonë i duhet kohë për t’u përshtatur me këto ndryshime dhe veçanërisht tek fëmijët dhe të moshuarit kjo përshtatje mund të jetë pak më e ndërlikuar. Për më tepër edhe në rastet e personave me çrregullime të humorit dhe ankthit, do të ketë predispozicion më të madh për të përkeqësuar simptomat në ditët pas ndryshimit të orës. Në mënyrë të ngjashme, duhet të kemi parasysh se ekspozimi më i vogël ndaj rrezeve të diellit çon në një ulje të niveleve të vitaminës D, të lidhura me çrregullimet e humorit dhe për këtë arsye është shumë e rëndësishme të merret parasysh kjo që në këtë periudhë të vitit të merren masat e duhura.
Këshilla për t’i mbijetuar ndryshimit të orës
Është e rëndësishme të theksohet se disa ndryshime në nivel emocional janë krejtësisht normale dhe se ato janë pjesë e procesit të përshtatjes që i nevojitet trurit tonë. Nuk duhet të alarmohemi në shenjën e parë, por as ta neglizhojmë. Këtu janë disa ide për të na ndihmuar të sigurohemi që përshtatja të mos jetë tepër e papritur dhe që mund të jetë e dobishme për përgatitjen emocionale për ndryshimin e orës.
Filloni të ndryshoni rutinën tuaj të gjumit 3 ditë përpara ndryshimit të orës. Për shembull, mund të përpiqeni të shkoni të flini gjysmë ore më herët dhe t’i bëni të ditur trupit dhe mendjes tuaj se diçka po ndryshon.
Shfrytëzojeni sa më shumë çdo moment me diell (dhe vitaminë D). Siç u shpjegua më parë, vitamina D lidhet me gjendjen shpirtërore, ndaj shfrytëzoni sa më shumë momentet e ditës kur ka diell.
Ushtrohuni rregullisht dhe nxisni lirimin e endorfinës. Përpiquni të vendosni një rutinë të aktivitetit fizik për të nxitur çlirimin e endorfinës, që lidhet me kënaqësinë dhe mirëqenien. Nëse tashmë po praktikoni aktivitet fizik, vazhdoni ta bëni atë pavarësisht mungesës së dritës së diellit, ndoshta duke ndryshuar zakonet tuaja për t’u përshtatur me stinën e ftohtë, por mos hiqni dorë nga ushtrimet fizike: trupi dhe mendja juaj do t’ju falënderojnë.
Mbajeni aktive jetën tuaj shoqërore. Mos lejoni që mungesa e dritës së diellit t’ju ndalojë të bëni ato aktivitete shoqërore që ju pëlqenin dhe që ju ndihmonin humorin: vazhdoni të takoheni me miqtë ose dilni për një shëtitje, etj.
Kontaktoni një profesionist. Nëse e kuptoni se pas një ose dy javësh, dhe pavarësisht përpjekjeve të bëra, vazhdoni të perceptoni vështirësitë që rrjedhin nga ndryshimi i kohës është e rëndësishme të konsultoheni me një psikolog për të vlerësuar rastin tuaj dhe për të kuptuar se si mund t’ju ndihmojë ta kapërceni këtë situatë
