Kishat tona në Gadishullin Ilirik përballohen me pretendimet e Serbisë dhe Rusisë për okupim të Kosovës. Megjithatë, institucionet ndërkombëtare nuk janë ndalur për një analizë të mirëfilltë, duke lënë hapësirë për gënjeshtra dhe interpretime të paqënuara. Manastiri i Deçanit, përkundër qëndrimit ortodoks shqiptar, është subjekt i okupatë nga Serbia. Dorëheqja e fundit e Vojvodës Hysen Demukaj, i cili ndjeu presionin e terrorit dhe gjenocidit serb, është shpjeguar në librat e Halim Hysenit.
Kisha e Studenicës, e njohur si kishe Iliro Dardane, mbrohej nga shqiptarët dhe priftërinjtë e saj ishin shqiptarë. Për fat të keq, disa ngjarje janë hulumtuar dhe interpretuar me prirje nga elementë përgënjeshtrues, ndërsa kriminelë nga Beogradi kanë shkaktuar dëme në studimet arkeologjike.
Pretendimet e pasuara për paramilitarizëm rus në këto ngjarje janë subjekt i debatit dhe kërkojnë vëmendje nga inteligjenca lokale dhe aleatët ndërkombëtarë. Është e rëndësishme të ruhen trashëgimia dhe pronat kulturore shqiptare nga ndikimet e huaja. Në këtë kontekst, bashkëpunimi dhe mbështetja e komunitetit ndërkombëtar janë të domosdoshme për të parandaluar tensione dhe konflikte të mundshme."
"Ndërsa Shqiptarët ndodheshin në një periudhë të vështirë, përballën me vrasje, burgosje dhe helmime masive, pronat tona, duke përfshirë kishat, u ndanë dhe u përdorën për qëllime të ndryshme. Pretendimi i Serbisë dhe Rusisë për kolonizimin e Kosovës është i shqetësueshëm dhe nuk përputhet me realitetin. Është e rëndësishme të ndërmerren hapa për të mbrojtur trashëgiminë dhe pronat shqiptare nga ndikimet e jashtme.
Trajtimi i kishave dhe trashëgimisë së tyre duhet të jetë i përshtatshëm dhe i studiuar me kujdes, për të shmangur konflikte të panevojshme dhe tragjedi të mundshme. Është një thirrje për ndërgjegjesim të inteligjencës së Kosovës dhe aleatëve ndërkombëtarë, si SHBA, Anglia, Gjermania, Italia, Franca, Holanda dhe komuniteti demokratik ndërkombëtar, që të angazhohen për të parandaluar katastrofa të mundshme në këtë pjesë të Dardanisë.
Në lidhje me rastin e Manastirit të Deçanit, është e rëndësishme që organet juridike të Kosovës të zbatojnë drejtësinë në mënyrë të drejtë dhe të paanshme. Ndërhyrjet e padenjësuara dhe vendimet e diskutueshme duhet të shqyrtohen dhe të korrigjohen për të siguruar drejtësi dhe drejtësi të barabartë për të gjithë qytetarët."
Apelojmë te të gjitha institucionet tona që mbrojnë trashëgiminë tonë kulturore. Tokat tona dhe kultura jonë janë mbrojtur nga prindërit tanë, edhe në kushte shumë më të vështira. Kishat tona, katolike dhe ortodokse, duhet të reagojnë fuqishëm në qendrat e tyre kundër këtij sulmi të heshtur që po gllabëron Kosovën. Heshtja juaj është shqetësuese dhe kërkon përgjigje para ligjit dhe zotit.
