Nga këndvështrimi politik e kombëtar arsimi te ne është i shenjtë dhe sindikalistët, së paku disa nga udhëheqësit, sillen si të tillë. Kujtoni vitet e nëntëdhjeta të shekullit të kaluar kur shtet quheshin vetëm institucionet arsimore dhe sindikatat, ndërsa gazeta kryesore në vend quhej “Bujku” dhe kompletohet ideja se si vjen deri te ky ngatërrim i kompetencave. Aq shtet na lejohej asokohe dhe sindikalistët e arsimit tonë luanin rolin e tij që bashkë me elitën intelektuale e fillonin ditën duke lexuar gazetën “Bujku”.
Populli ka emocione, natyrisht. Edhe njëzet vite pas lufte, slogani i asaj kohe “Me laps në Evropë” ndjell lot. “Kryeshnjëti” premton sakrificën për kauzë sindikale, thotë se veç vdekja (deka) mund ta ndaje nga greva dhe krejt këtë e paketon si një çështje nacionale. Aq trim po tregohet Rrahmani sa mund të ngatërrohet lehtë me vet jasharajt e famshëm të luftës, nëse nuk del dikush nga kjo familje të thotë: “nuk është i yni”.
Por titulli, i sotëm nuk ka të bëjë me shkollat tona, as grevën, as me Rrahmanin, as me Jasharajt.
“Poshtë shkollat” ishte titulli i një libri, i cili kur u botua me 1971 pat bërë bujë planetare. Në vitin 1980, ishte botuar edhe në kroatisht/serbisht dhe kishte sjellë kritikën radikale ndaj institucionit të shkollave edhe në … shkollat tona. Fati i mire ishte se mësimdhënësit tanë i merrnin me rezerve librat që vinin nga jashtë, se pasojat mund të ishin… futuriste. Autori me origjinë kroate dhe hebreje, asokohe pat fituar famë botërore me këtë libër, titulli i të cilit në origjinal ishte “Deschooling Society” dhe promovonte një shoqëri pa shkolla. Vështirë për ne që arsimin e shohim të shenjtë, të kuptojmë dallimin në mes të institucionit dhe të mësuarit. Vështirë për ne që ëndrruam shtetin tonë të kërkojmë de-institucionalizim. Asokohe na tmerronte kjo ide. Grevat e rregullta, po na bëjnë të mendojmë se edhe pa shkolla “po bojka” . Çfarë të duhet Rrahmani kur e ke google, mund të pyesin futuristët?
Tash 30 vite më pas, sindikatat tona ende nuk janë liruar nga roli i tyre politik e kombëtar, edhe pse institucionet tona (arsimore) sollën abetaren e përbashkët dhe përkujdesen për një integrim kulturor. Ata ftojnë me të njëjtën nostalgji, qytetarët dhe fëmijët të bojkotojnë institucionin e shkollës sikurse dikur. “Veç deka më ndanë nga greva”, premton “kryeshenjti” i arsimit.
Ka do vite që, nëse i pyet fëmijët nëpër shkolla se kur përfundon vera ata nuk dinë kujt ti besojnë: Kalendarit, entit meteorologjik apo Rrahmanit? Vera përfundon, për fëmijët, kur të thotë Rrahmani. Edhe krizat qeveritare planifikohen me kalendar të Rrahmanit.
Natyrisht se punëtorët e arsimit me të drejtë duan paga evropiane sepse edhe çmimet janë evropiane. Por ekonominë nuk e kemi evropiane, e as buxhetin. A nuk e dinë sindikatat gjendjen e buxhetit, apo nuk u intereson?
Me dhjetëra e qindra të rinj me fakultete të kryera, shërbejnë kafe si kamerierë, për sindikalistët që bëjnë grevë nëpër lokalet rreth shkollave dhe vëzhgojnë prindërit e nxënësit “jo luajalë”. Qindra e mijëra të rinj me fakultete të kryera, janë të papunë. Shumica prej tyre do të punonin me kënaqësi në sistem të arsimit dhe ndoshta pas një muaji do të i bashkëngjiteshin grevës për paga më të larta. Ky është rrethi i mbyllur nga i cili nuk dilet me emocione, folklor, as me rënie në altarin sindikal.
Në rregull: “Poshtë shkollat” është slogan futurist, i cili edhe mund të na nxë shpejt në përmasa planetare por problemin me grevat në çdo fillim të vitit e kemi sot. Në fund të fundit çka të duhet Rrahmani kur ke google dhe Youtube pyesin ata që janë të orientuar kah e ardhmja?
PISA, me testet e saj po e dëshmon jo efikasitetin e sistemit arsimor në shumicën e vendeve. Bazuar në rezultatet tona, doli edhe metafora për analfabetët funksionalë. Por, ky nuk është debat që duhet bërë me sindikalistët. Reforma e vazhdueshme në sistemin e arsimit duhet ta evitojë këtë. Roli i sindikatave është të luftojë për paga dhe kushte të punëtorëve dhe jo të vlerësoj mësimdhënësit, por edhe i shtetit të reformojë institucionet dhe të racionalizojë me buxhetin, të verifikojë edhe nivelin e atyre që na i arsimojnë fëmijët.
Në fund fare, mjaft prej mësimdhënësve mund të mos e kenë nivelin e nxënësve të tyre, dhe në arsim i mbanë vetëm kontrata e përhershme e punës. Po të mos ishte kjo, shumë prej tyre mbase do të bënin punë për të cilat janë më të vërtetë të përgatitur.
Nuk bëhet fjalë për dëme financiare….!
