Ankthi i performancës është frika e dështimit ose të pamundësisë për të përmbushur një detyrë specifike, e cila do të nënkuptonte poshtërim dhe dështim ndërpersonal. Prania, vështrimi ose vlerësimi i të tjerëve është kyç në këtë drejtim. Kjo sepse, përkundër faktit se i sëmuri mund të dijë ta zotërojë aktivitetin në mënyrë perfekte, duke ditur se duhet të jetë përgjegjës ndaj të tjerëve, i shkakton frikën e dështimit.
Këto janë disa nga manifestimet e ankthit të performancës:
Efekti i ankthit të performancës
Në fakt, mund të prekë çdo fushë në të cilën shfaqet ankthi i performancës. Për shembull, mund të bëjë që ju të dështoni një provim për të cilin keni qenë të përgatitur mirë. Ose, mund t’ju pengojë të demonstroni potencialin tuaj në një intervistë pune ose t’ju bëjë të harroni fjalët tuaja në prezantimin që do të bëni në publik.
Mund të ndikojë gjithashtu në momente më rutinë. Për shembull, disa njerëz përjetojnë frikë të madhe kur bëhet fjalë për përgjigjen e telefonatave, drejtimin e automjetit ose shoqërimin.
Në shumë raste, kjo frikë shfaqet sepse ata e perceptojnë aktin si një ngjarje në të cilën duhet të kryejnë, të përmbushin pritshmëritë e caktuara ose të pajtohen me parametra specifikë. Kjo i pengon ata të jenë spontan, autentikë dhe të qetë. Përkundrazi, rrit shanset e tyre për të dështuar ose për të dashur të shmangin ato situata të nevojshme.
Çfarë mund të bëni nëse vuani nga ankthi i performancës?
Shkalla në të cilën shfaqet ky ankth i performancës lidhet me mënyrën se si e shihni botën dhe veten. Ka disa çelësa dhe teknika që ndihmojnë në zvogëlimin e tij:
Shmangni perfeksionizmin e punës. Kur e shtyn veten shumë fort dhe je kritiku më i keq i vetvetes, i bën vetes presion të padurueshëm. Megjithatë, kur arrin të relativizosh, ndërgjegjësohesh se ke të drejtë të gabosh dhe të jesh më i dhembshur me veten dhe ankthi yt zvogëlohet.
Zhvilloni një mentalitet rritjeje. Kjo nënkupton të kuptuarit se asnjë cilësi (p.sh. inteligjenca, kreativiteti) nuk është fikse dhe të gjitha ato zhvillohen dhe përmirësohen me praktikë. Prandaj, është normale dhe e pranueshme që nuk mund të japësh gjithmonë 100 për qind nga vetja.
Praktikoni ushtrime relaksimi për të ulur nivelet e aktivizimit fizik dhe mendor. Këto mund t’ju ndihmojnë të përballoni situatat nga të cilat keni frikë, si dhe të zvogëloni ankthin e përgjithshëm që ndjeni gjatë gjithë ditës.
Rishikoni dhe ristrukturoni mendimet tuaja. Ju mund të bini në paragjykime të tilla si katastrofizimi ose dikotomia kur interpretoni performancën tuaj në detyrat që keni frikë. Mos harroni të vlerësoni mendimet tuaja përpara se t’i merrni ato si të mirëqena. Modifikoni ato që nuk ju ndihmojnë me të tjerët që janë më funksionalë, fleksibël dhe të përshtatur me realitetin.
Përballuni me situatat që keni frikë në vend që t’i shmangni ato. Kjo është mënyra më e mirë për të reduktuar ankthin e performancës. Në fakt, duke u ekspozuar ndaj tyre, ju i lejoni vetes të verifikoni se pasojat nuk do të jenë aq tragjike sa mund ta kishit imagjinuar. Duke u mësuar me situatën dhe duke reduktuar frikën tuaj, ju bëheni të aftë për të performuar në mënyrë adekuate.
