Një tjetër konflikt po shfaqet në Ballkanin Perëndimor, me qendër rreth Maqedonisë së Veriut.
Zgjedhja e një qeverie nacionaliste në Shkup ka të ngjarë të përkeqësojë mosmarrëveshjet me disa fqinjë, veçanërisht Bullgarinë dhe Greqinë, dhe të ofrojë mundësi të reja për përmbysjen dhe destabilizimin e Rusisë.
Kështu vlerëson Janusz Bugajski, i cili është anëtar i lartë në Fondacionin Jamestown në Uashington DC në një teskt autorial për TheGeopost.
“Në zgjedhjet parlamentare të 8 majit, koalicioni “Maqedonia juaj” e udhëhequr nga VMRO-DPMNE mori pak më shumë se 43% të votave, duke fituar 58 nga 120 mandate. Kandidatja e mbështetur nga VMRO-ja Gordana Siljanovska-Davkova gjithashtu fitoi zgjedhjet presidenciale me një shumicë dërrmuese prej 65%. VMRO-së i duhen tre vende të tjera për të arritur një shumicë absolute parlamentare dhe do të kërkojë një partner të përshtatshëm koalicioni. Bashkimi Demokratik Shqiptar i Integrimit (BDI) me 19 vende dhe Partia Shqiptare Vlen me 13 mandate janë kandidatët e mundshëm të koalicionit nëse VMRO-ja nuk vendos që nuk ka më nevojë për një partner shqiptar. Nëse popullsia e madhe shqiptare ndihet e përjashtuar nga vendimmarrja e qeverisë, tensionet në vend do të rriten”, shkruan ai.
Sipas Bugajskit, mosmarrëveshja me Bullgarinë ka shumë të ngjarë të përshkallëzohet pasi VMRO do të kundërshtojë me forcë kërkesat e Sofjes që Maqedonia e Veriut të ndryshojë kushtetutën e saj dhe të njohë një pakicë etnike bullgare.
“VMRO ka frikë se një veprim i tillë mund të ndajë vendin dhe të dobësojë identitetin maqedonas. Socialdemokratët në largim dhe partitë kryesore shqiptare janë pajtuar për ndryshime të tilla, por VMRO-ja e konsideron këtë një “diktat bullgar të papranueshëm”. Shkupi gjithashtu do t’i bëjë thirrje BE-së që të bindë Bullgarinë të heqë veton e saj për anëtarësimin e Maqedonisë së Veriut në bashkim”.
“Megjithatë, zgjedhjet parlamentare janë caktuar edhe në Bullgari në qershor. Çështja maqedonase mund të ngrihet nga nacionalistët që vënë në dyshim publikisht identitetin, gjuhën, kombësinë dhe historinë e maqedonasve. Për të larguar vëmendjen nga dështimi i tij për të çliruar vendin nga korrupsioni dhe përparimet shkatërruese të Rusisë, një tjetër koalicion qeverisës i udhëhequr nga kryeministri Bojko Borisov mund të apelojë ndaj ndjenjave nacionaliste. Ajo do të pretendojë se nga Shkupi po vidhet historia dhe identiteti bullgar dhe popullsia po pengohet të përkufizohet si bullgare. Ajo gjithashtu mund të ushtrojë presion mbi qeverinë e VMRO-së për të pranuar se një pjesë e historisë maqedonase është në të vërtetë bullgare. Dhe kjo do të zgjasë bllokadën për anëtarësimin e Maqedonisë në BE”, vlerën Bugajksi, sipas të cilit, ,arrëdhëniet maqedono-greke gjithashtu mund të përkeqësohen pasi qeveria e re VMRO nuk e njeh marrëveshjen e Prespës të vitit 2018, e cila zyrtarisht e njohu vendin si Maqedoninë e Veriut dhe i hapi rrugën Athinës drejt anëtarësimit në NATO.
“Presidentja Siljanovska-Davkova ka pohuar se marrëveshja me Greqinë është lidhur në kundërshtim me ligjin kombëtar. Por çdo përpjekje për të rishikuar marrëveshjen ose për të hedhur poshtë dispozitat e saj do të rrisë tensionet midis Shkupit dhe Athinës dhe do të bindë Greqinë të bllokojë përparimin e Maqedonisë drejt anëtarësimit në BE. Kjo do të çojë në tensione të mëtejshme të brendshme mes qeverisë dhe popullit shqiptar, i cili nuk dëshiron të ngecë në një Maqedoni të izoluar”.
“Rusia deri më tani nuk ka arritur të përfitojë nga mosmarrëveshjet për Maqedoninë, por tani do të ketë mundësi të shumta për ndërhyrjet e saj keqdashëse. Ajo do ta gjykojë qeverinë e VMRO-së si një pararojë ortodokse sllave që duhet të krijojë lidhje më të ngushta me vëllezërit e saj rusë. Moska do të luajë gjithashtu një rol në zgjedhjet e Bullgarisë në qershor duke mbajtur lidhje korruptive me disa politikanë dhe parti dhe duke nxitur tensionet etnike përmes mediave, rrjeteve sociale, shoqërive të miqësisë dhe kishës ortodokse”.
Bugajski vlerson se Kremlini do të ndjekë të paktën tre nga objektivat e tij në Ballkan duke përfituar nga rivalitetet në fqinjësinë e Maqedonisë. Së pari, mosmarrëveshjet në Shkup do të mbështesin ambiciet ekspansioniste të Serbisë duke tërhequr vëmendjen perëndimore ndaj konflikteve që mund të përfshijnë dy shtete të BE-së dhe NATO-s – Bullgarinë dhe Greqinë.
“Së dyti, Serbia mund të mbështesë nacionalizmin maqedonas dhe bullgar kundër ndikimeve të gjoja të dëmshme liberale perëndimore dhe të pozicionohet si mbrojtëse e kombësisë, tradicionalizmit dhe sovranitetit në të dy shtetet. Ai madje mund të ofrohet si ndërmjetës midis Shkupit dhe Sofjes nëse një mosmarrëveshje kërcënon të dalë jashtë kontrollit dhe të ndërhyjë më tej në diplomacinë rajonale”.
“Dhe së treti, Moska mund të intensifikojë ofensivën e saj dezinformuese kundër kërcënimit të supozuar shqiptar dhe mysliman në Maqedoni përmes mediave lokale dhe rrjeteve sociale dhe të nxisë armiqësi etnike. Dhe nëse Prishtina përfshihet në mosmarrëveshje me Shkupin, ajo do të bëhet edhe më e ndjeshme ndaj destabilizimit të Beogradit. Në përgjithësi, rezultatet e zgjedhjeve në Maqedoni mund të jenë një dhuratë nga perëndia për Rusinë në luftën e saj kundër Perëndimit dhe aleatëve të saj”.
