Drejtori i Institutit të Studimeve të Evropës Juglindore (ISEJ) dhe profesori në Universitetin “Aleksandër Moisiu”, Durrës, Enver Bytyçi, ka thënë se Marrëveshja e Asociacionit të Komunave me shumicë serbe, duhet të rishikohet dhe t’i nënshtrohet një ekspertize të thellë.
Duke folur në një intervistë ekskluzive për gazetën “Bota sot”, Bytyçi ka thënë se ideja për shkëmbimin e territoreve është ide e çmendur, ideja më e pamenduar dhe më e rrezikshme për Kosovën dhe rajonin.
Ai ka treguar se si e kishte rrëmbyer SHIK-u në vitin 2000 dhe si kishte migruar pastaj në Gjermani.
Bota sot: A duhet të themelojë Kosova Asociacionin e Komunave me Shumicë Serbe? Si të gjendet zgjidhja për këtë temë?
Enver Bytyçi: Marrëveshja për themelimin e Asosacionit të Komunave e Shumicë Serbe tashmë është nënshkruar dy herë. Rasti i parë lidhet me nënshkrimin e Marrëveshjes për Normalizimin e Marëdhënieve Kosovë-Serbi të 19 prillit 2013 dhe nënshkrimi i dytë i takon më duket vitit 2015. Në të dy rastet kreu i negoociatave të palës së Kosovës, Hashim Thaçi, ka hedhur firmën për krijimin e këtij Asosacioni.
Nënshkrimi i marrëveshjeve është akti final i disa takimeve midis delegacioneve të të dy vendeve. Mendoj se në këtë diskutim ka munguar ekspertiza. Kjo ndodhë në rastet kur udhëheqësit politikë janë të tipit autoritar. Edhe në rastin e Asosacionit Kosova është viktimë e autoritarizmit të Thaçit dhe do të paguajë një kosto për këtë. Liderët demokratë nënshkruajnë marrëveshje, por bazuar në ekspertizë, në diskutime të gjera e të thella me pjesëmarrjen dhe në transparencë me publikun. Kësaj marrëveshjejeje i ka munguar pjesëmarrja dhe transparenca edhe e Kuvendit të Kosovës.
Për këto arsye, une mendoj se marrëveshja e Asosacionit duhet rikualifikuar, duhet ribërë, duhet t’i nënshtrohet më së pari një diskutimi nen për nen e në detaje me të gjitha institucionet e Kosovës, me shoqërinë civile, duhet t’i nënshtrohet një ekspertize të thellë të studiuesve, historianëve, politologëve, demografëve, gjeografëve, kunstitucionalistëve dhe juristëve të tjerë të së drejtës ndërkombëtare dhe të së drejtës kushtetuese. Mundësisht të angazhohen dhe ekspertë amerikanë, britanikë, austriakë ose gjermanë. Ata sjellin argumente, fakte, shifra, situate krahasuese dhe çmontojnë qëllimet destruktive të Serbisë. Vetëm pasi të shterohen të gjitha diskutimet, ajo marrëveshje mund të nënshkruhet. Por, kjo kërkon që Thaçi ta konsiderojë veten thjeshtë si një noter të mendimit dhe interesave të Kosovës, jo si padron, i cili mund të sillet me Kosovën njësoj si me pronën e tij në fshat!
Përfundimisht kam mendimin se pala e Kosovës duhet të kërkojë në bisedimet e ardhshme më së pari nënshkrimin e një marrëveshje korrnizë, me të cilën Serbia të lejojë anëtarësimin e Kosovës në OKB dhe organizatat e tjera ndërkombëtare si dhe për formimin e ushtrisë. Më pas, çdo marrëveshje ta kushtëzojë me heqjen nga kushtetuta të klauzolës së Planit Ahtisaari për ndryshimet kushtetuese edhe me dy të tretat e votave të pakicave. Me këto parakushte, duhet të rinegociohet gjithashtu Marrëveshja e Asocimit të Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë.
Bota sot: Si i vlerësoni idetë për shkëmbim territoresh mes Kosovës dhe Serbisë?
Enver Bytyçi: Ideja për shkëmbimin e territoreve është ide e çmendur, ideja më e pamenduar dhe më e rrezikshme për Kosovën dhe rajonin. Serbia është e interesuar të dështojnë diskutimet për një marrëveshje gjithëpërfshirëse për zgjidhjen e konfliktit midis Prishtinës dhe Beogradit për arsye se dëshiron ta shtyjë komunitetin ndërkombëtar të pranojë idenë e shkëmbimit të territoreve. Në Evropë do të thonë “bëmë çfarë mundem tani nuk mbetet opsion tjetër veç shkëmbimit të territoreve”! Shkurt, Serbia do të luajë sipas parimit “Çfarë është e imja, është e imja – ajo që është e Kosovës, është e negociueshme”! Çfarë do të ndodhë në rastin e shkëmbimit të territoreve?
- Së pari, Kosova edhe për një pesëvjeçar tjetër nuk do të bëhet pjesë e OKB-së dhe institucioneve ndërkombëtare, nuk do të ketë njohje të reja, sepse do të shkohet me idenë që të përfundojë procesi, pastaj të ndodhin njohjet.
- Së dyti, Kosova do të shkëmbejë pasuritë e saj më vitale me një qytet e disa fshatra të rrethinës së Preshevës. Serbia nuk do ta lejojë Kosovën të bëhet sovrane në Luginën e Moravës, sepse ajo është pjesë strategjike e Ballkanit dhe nuk e lejon t’i përkasë si territor një shteti tjetër, ndërkohë që do të futë në duart e saj në veriun e Kosovës. Do të përfitojë së paku 12 përqind të gjithë territorit të vendit, pjesën më të pasur të tij.
-Së treti, do të krijojë destabilitet brenda Kosovës, sepse forcat kundërshtare të ndarjes do të radikalizohen. Sipas meje, vetëm Thaçi, Rama dhe ndonjë tjetër politikan shqiptar janë gati ta pranojnë këtë opsion. Këta të dy kanë lëshuar disa zëra, si Rexhep Qosjen, që të stimulojë politikën e Beogradit për ndarjen e Kosovës.
-Dhe së katërti, ndarja apo shkëmbimi i territoreve është interes rus dhe serb, sepse krijon kushte të favorshme për ndarjen e Bosnjë-Hercegovinës dhe krijimmin e Serbisë së Madhe. Sa kohë do jetë në skenë ky opsion Dodik i Republikës Srpska, do ta mbajë BH peng të kushtetutës dhe vendimmarrjes konsensuale në këtë vend.
Hashim Thaçi dhe unanimisht të gjithë politikanët e institucionet e Kosovës, duhet që me një rezolutë të veçantë të Kuvendit të shpallin paprekshmërinë e kufijve, sovranitetit dhe integritetit territorial të Kosovës dhe refuzimin e çdo iniciative për shkëmbim territoresh. Kjo do ta detyrojë Serbinë dhe komunitetin ndërkombëtar që t’i japin fund herezisë për ta mbajtur Kosovën peng të interesave shoviniste të krijimit të një Serbie të Madhe!
Bota sot: A ishte një skenar i përgatitur arrestimi i drejtorit të Zyrës për Kosovën në Qeverinë e Serbisë Marko Gjuriq?
Enver Bytyçi: Marko Gjuriq u arrestua me metoda spektakolare, kur fare mirë mund të arrestohej pa i dëshmuar në publik ato pamje prej triumfatotësh! Gjuriq u arrestua vetëm tri ditë pasi Thaçi dhe Vuçiq darkuan në Bruksel. Të premten presidenti serb kërcënoi se “Askush nuk mund ta arrestojë Gjuriqin”! Të dielën u bë spektakël televiziv në veri të Mitrovicës dhe në Prishtinë me arrestimin e tij. Kaq ishte. Mjaftoi spektakli, sepse më pas Gjuriq u la i lirë po atë ditë. Nëse bëhej fjalë për shkelje ligji, duhej të shkonte në sallën e gjyqit. Por nuk shkoi! Prandaj, ky spektakël ishte njëkohësisht një skenar me regjisor Vuçiqin dhe Thaçin, siç ishte spektakël intervista me “provokacija’ e Ramës dhe Vuçiqit në nëntorin e vitit 2014. Aq shumë spektakle janë shënuar sa të krijohet përshtypja se këta tre udhëheqës autoritarë të Ballkanit kanë agjendë që ta ndihmojnë njëri-tjetrin për të qëndruar dhe për të zgjatur ditët e pushtetit!
Marko Gjuriq ishte viktima e radhës. Nuk e di sa e ka kuptuar ai këtë fakt. Por, ishte viktimë. Në këtë skenar nuk ishte përfshirë kryeministri i Kosovës, Haradinaj, ndërsa kryeministrja e Serbisë Brnabiq duket se është një kukull, asgjë më shumë. Më duket se edhe evropianëve iu pëlqen të kenë në vendet tona liderë autoritarë në njërën anë dhe kukulla në anën tjëtër. Ndërkohë, na këshillojnë që të respektojmë parimin e pavarësisë së pushteteve dhe parime të tjera demokratike?!
Bota sot: Z.Bytyçi, keni deklaruar se urdhri për vrasjen e liderit serb Oliver Ivanoviq, është dhënë nga qendra e Nishit. Ku e mbështetni këtë deklaratë?
Enver Bytyçi: Vlerësimet e mia bazohen gjithnjë në indicie dhe në lidhjen që u bëj ngjarjeve që zhvillohen. Të jem i sinqertë, nuk kam fakte ekskluzive. Por, mënyra analitike e disa ngjarjeve që zhvillohen, më lejon të shkoj në disa deduksione, të cilat janë provuar si të vërteta. Ivanoviq ishte një lider deri diku me ide të pavaruara nga Beogradi. Ishte pengesë për projektin e ndarjes së Kosovës. Ai, thënë të vërtetën, u bë i tillë, nuk ishte që në fillim. Mesa duket gjatë kohës së dënimit për krime në Kosovë, kuptoi se nuk mund të luante me zjarrin e ta çonte deri në fund politikën e tij destruktive.
Ivanoviq u vra, sipas meje, me qëllim që të destabilizohej Kosova. Duke analizuar aktorët dhe faktorët që janë të interesuar për destabilizim, më rezulton se janë Moska dhe Beogradi si të tillë. Nëse për të gjetur autorin e një krimi, kriminalistika më së pari vihet në kërkim të atij që është i interesuar për kryerjen e krimit përkatës. Në rastin konkret përfituesit ishin Rusia dhe Serbia. Rusia ka një qendër ushtarake e spiunazhi në Nish. Kjo qendër u aktivizua në grushtin e shtetit në Mal të Zi më 2016-ën. Që do të thotë se kjo qendër kryen veprime të tilla destruktive në të gjithë rajonin. Dhe së fundmi, duhet ditur se Rusia praninë e saj në rajonin tonë e ka realizuar gjithmonë përmes destabilizimit të tij. Në kushte paqeje dhe stabiliteti nuk ka shans të jetë e pranishme në vendet e rajonit tonë. Ndërkohë, Serbia ka devizën se mund të përfitojë vetëm në mjegullnajë, pra në kushte konflikti, por jo kur qielli është i pastër dhe i kthjellët. Serbia ndjek parimin e ujkut që mjegull do. Dhe akoma më tej, vrasje politikanësh bëhen vetëm për arsye politike. Kosova nuk kishte asnjë interes politik e nacional të ishte implikuar në këtë vrasje makabër.
Bota sot: Prokuroria Speciale e Kosovës ka ngritur akuzakuzë ndaj Adem Grabovcit dhe 10 personave të tjerë për rastin e njohur “Klani Pronto”. A është shpresëdhënëse kjo aktakuzë, se në Kosovë ka filluar të bëhet drejtësia?
Enver Bytyçi: Afera e publikuar mbi “Klanin Pronto” është një nga aferat më të shëmtuara që është shfaqur në shtetet e rajonit. Moralisht e vlerësoj më të turpshme se aferën e publikuar nga përgjimet në Maqedoni. Ishte e turpshme të dëgjoje ato vlerësime edhe për përfaqësuesit e diplomacisë amerikane në Kosovë. Ndërsa shkeljet e ligjit në atë aferë në raport me demokracinë janë evidente. Për standardet që ka krijuar lidershipi i Kosovës për Kosovën mund të duken të parëndësishme. Autorët e kësaj afere janë përpjekur që ta zhvleftësojnë veprimtarinë e tyre.
Nuk besoj se drejtësia në Kosovë do të ketë fuqi mbi Thaçore që të dënojë këta 11 të akuzuar, përfshirë edhe Grabovcin. Nuk është ende e aftë që drejtësia e Kosovës ta bëjë një gjë të tillë. Përveç kësaj, autorët do të përdorin çdo mundësi që ta justifikojnë aktin e tyre si të parrezikshshëm për ligjin. Por, shtetësinë e Kosovës ata e kanë dëmtuar rëndë, në sytë e shqiptarëve dhe në sytë e ndërkombëtarëve. Dënohen apo nuk dënohen, fakti që shtetësia e Kosovës është dëmtuar dhe vazhdon të dëmtohet nga korrupsioni dhe kriminaliteti, është present, i pakundërshtueshëm, i pa revokueshëm.
Bota sot: A do të ketë së shpejti liberalizim për qytetarët e Kosovës, marrë parasysh që Demarkacioni është ratifikuar, ndërsa raporti i DASH thotë se Kosova po përballet me korrupsion, kusht i mbetur ky nga BE-ja?
Enver Bytyçi: Kosova përballet me një korrupsion të lartë. Kjo është e vërtetë. Dhe kjo nuk i falet klasës politike dhe lidershipit në Kosovë. Edhe Shqipëria dhe vendet e rajonit kanë shënuar rekorde të shëmtuara në korrupsionin shtetëror. Por, Kosovën korrupsioni e dëmton dhjetë fish më shumë se Shqipërinë dhe vendet e tjera. Dëmton shtetësinë e saj. Nga ky këndvështrim autoritetet dhe institucionet e Kosovës duhej të ishin e duhet të jenë shumëfish të angazhuar në luftën kundër korrupsionit.
Megjithatë, unë besoj se liberalizimin e vizave nuk do ta pengojë shkalla e lartë e korrupsionit. E dëmton, por nuk e bllokon. E dëmton për faktin se liberalizimi i vizave në një vend të korruptuar rrit propabilitetin që të rritet emigracioni. Por nuk e bllokon, se lufta kundër korrupsionit besohet të jetë një proces. Me rëndësi është që qeveria aktuale të japë sinjale të qarta se është e angazhuar ta luftojë atë.
Bota sot: Pse po vonohen aktakuzat e Gjykatës Speciale? A po “shtyhet” ngritja e tyre, shkaku i proceseve aktuale nëpër të cilat po kalon Kosova?
Enver Bytyçi: Për mendimin tim, zvarritja për të ngrit akuza nga ana e Gjykatës Speciale, lidhet me faktorë politikë e gjeopolitikë. Kjo gjykatë mund të ndryshojë spektrin politik të Kosovës dhe proceset që janë nisur mund të dështonin me një staf tjetër bashkëbiseduesish. Këta që janë peng të gjykatës, janë gjithashtu të gatshëm të bëjnë lëshime serioze. Prandaj, kanë mbështetjen edhe të Beogradit! Pikërisht këtë dobësi të komunitetit ndërkombëtar e ka kapur Thaçi dhe me zhdërvjelltësi ai krijon premisa për zgjatjen e bisedimeve me Serbinë. Por jo vetëm Thaçi. Për këtë zvarritje është i interesuar njëkohësisht Beogradi, si dhe aktorë të tjerë në Prishtinë. Secili për hesapin e vet. Këta të Prishtinës me ëndërrën se roli i gjykatës do të zbehet dhe më pas ajo nuk do të ketë fuqi ekzekutuese. Ata në Beograd, me shpresën se zvarritja e zgjidhjes do ta lodhë Evropën dhe ajo do ta pranojë opsionin serb të zgjidhjes së këtij konflikti me ndarjen e Kosovës.
Ndërkohë kjo gjendje krijon amulli te qytetarët e Kosovës. Ata duan të dalë e vërteta, sidomos e vërteta që lidhet me vrasjet politike gjatë e pas luftës. Eshtë një dramë, të cilën qytetarët e vuajnë. Sa më shumë të fshihen krimet dhe kriminelët, aq më të rrezikshëm bëhen ata për të sotmen dhe të ardhmen e Kosovës. Eshtë në interesin kombëtar të Kosovës të hetohen dhe zbulohen këto krime. Drejtësia në Kosovë është e varur te politika. Prandaj, ajo nuk është e aftë ta kryejë këtë detyrë. Prandaj, shpresat lidhen me Gjykatën Speciale.
Bota sot: Po përplasjet e fundit mes komandantëve të UÇK-së, si i komentoni z.Bytyci (sidomos mes Ramush Haradinajt e Rexhep Selimit)? Cila është prapavija e tyre?
Enver Bytyçi: Përplasjet e fundit midis disa ish-komandantëve të UÇK-së në Kosovë nuk janë as të parat e nuk do të jenë as të fundit. Janë disa raste të tilla kur ish-komandantët janë konfliktuar ashpër midis tyre, madje kanë krijuar disa parti, së paku tri sosh. Ndërsa përplasjen midis Ramush Haradinajt dhe Rexhep Selimit e shoh në dy aspekte: Në aspektin politik, pasi të dy këta janë të pozicionuar në opozitë dhe në mazhorancë, janë kundërshtarë politikë. Rexhep Selimi synon të rritë kapitalin politik të VV me qenien e tij në atë parti, për pasojë ta promovojë edhe veten si të pakontestueshëm në sytë e dikujt që mund ta kërcënojë në VV. Ramush Haradinaj si ish-komandant me një veprimtari enorme dhe me disa risi në politikën e Kosovës, po të kemi parasysh qëndrimin e tij në Hagë dy herë e arrestimin në Francë. Por mund të gjykohet e analizohet edhe si protagonizëm krahinor. Unë besoj se ekziston një dozë e tillë, por nuk mund të them deri në çfarë mase.
Bota sot: Ishte veprim i mençur nga Kosova deportimi i gjashtë gylenistëve dhe si duhej të vepronte kryeministri Haradinaj?
Enver Bytyçi: Marrja peng dhe deportimi igylenistëve ishte padyshim akt i turpshëm, jo human dhe jo ligjor. Ishte në antitezë me gjendjen e para 20 viteve që vetë shqiptarët e Kosovës e kishin për shkak të dhunës së Milosheviçit. Imagjino t’i deportonte Hashim Thaçin apo Ramush Haradinajn ose Xhavit Halitin e të tjerët Zvicra gjatë viteve 1990! E njëjta dramë ishte për mësuesit turq të kolegjit Mahmet Akif në Kosovë. Por, ky akt i turpshëm ishte vepër e Thaçit, i cili mori lëvdatat e Erdogan-it dhe njëkohësisht mbrojti publikisht dy përgjegjësit kryesorë të këtij operacioni antiligjor. Prandaj, duhet që të ndahet përgjegjësia.
Haradinaj reagoi drejt në fillim, i shkoi deri në fund vendimit të tij për shkarkimin e ministrit të Brendshëm dhe shefit të AKI-së. Por, nuk i çoi ata në prokurori për t’i hetuar për shkelje të rëndë të ligjit human ndërkombëtar dhe ligjit proçedurial të shtetit të Kosovës. Ata duheshin dënuar. Nëse do të donin të shpëtonin, le të dëshmonin faktin se u urdhëruan nga presidenti i Republikës dhe më pas ky i fundit të shkarkohej për shkelje të ligjit kushtetues. Ky është dhe duhet të jetë shteti ligjor i së drejtës. Nëse do të shkelte ligjin një qytetar, ai menjëherë do të shkonte në birucë. Pse të mos shkojë ministri ose shefi i shërbimit sekret, kur ata shkelin ligjin?!
Bota sot: Pse po ka hezitim nga partitë politike në Kosovë, që të ndërmerret iniciativa për hetimin e SHIK-ut?
Enver Bytyçi: Veprimtaria e SHIK-ut në periudhën e UNMIK-ut në Kosovë ishte gjysmëlegale. Nuk mund të thuhet se ishte ilegale plotësisht. Po,r nuk ishte gjithashtu legale, sepse nuk kishte ligj mbi bazën e të cilit ai kreu veprimtarinë e tij. Dihej se ishte një organizatë të tillë. Por atë nuk e kontrollonte askush përveç shefit politik të UÇK-së. Për çudi të gjithë gjurmët të çojnë te Thaçi, çka dëshmon se ai është prezent në të gjitha poret e shoqërisë së Kosovës. Kjo është zotësi, por edhe përgjegjësi! Edhe në rastin e SHIK-ut kështu ka ndodhur. Shefi politik ishte Thaçi. Prandaj, nuk jam me ata që duan ta dënojnë si akt formimin e SHIK-ut. Duhet hetuar dhe dënuar aktet e veprimtarisë së kësaj organizate gjysmëlegale. Në kushtet e veprimit jo plotësisht legal, SHIK-u ka spekuluar dhe ka bërë krime. Unë mendoj me ato që janë thënë se segmente të caktuara të tij janë përfshirë në krime politike. Eshtë detyrë e gjykatës, e drejtësisë, të përcaktojë përgjegjësinë ligjore individuale. Ndërsa, jam kundër një nisme për dënimin e SHIK-ut si organizatë. Ajo ishte një organizatë e njohur në veprim edhe nga kundërshtarët politikë të themeluesve të saj.
Bota sot: Ju keni akuzuar SHIK-un për kidnapimin tuaj në vitin 2000 në mes të Tiranës dhe për presion ndaj jush për shkrimet tuaja. Çka ndërmori drejtësia për këtë rast?
Enver Bytyçi: Kjo ka të bëjë me SHIK-un e Shqipërisë. Më vjen mirë se në Shqipëri i vetmi segment ku është bërë përparim është shërbimi informative. Ky shërbim është larguar më shumë se institucionet e tjera nga politika. Kjo është shenjë e mirë. Por, kjo ka ndodhur pas largimit të Fatos Klosit nga detyra e kreut të SHIK. Fatos Klosi erdhi në këtë detyrë pas revolucionit të vitit 1997. Sapo erdhi në krye të SHIK-ut, ai solli në përbërje të tij të gjithë ish-sigurimsit e diktaturës. Për pasojë, vendosi standardin e Sigurimit të Shtetit. Ishin këta njerëz që më kindnapuan më 23 nëntor 2000, para dite dhe më morën peng me pistoletë te koka. Ishte e njëjta ditë kur SHIK-u në Prishtinë ekzekutoi Xhemajl Mustafën. Gjykata në Shqipëri asokohe ishte plotësisht një gjykatë politike, e cila më dënoi për shkrimet e të tjerëve që unë i botoja në revistën KOHA. As që bëhej fjalë për ndëshkimin e autorëve të pengmarrjes. Prandaj, ika refugjat në Gjermani, ku menjëherë më dhanë statusin e azilantit politik. Eshtë një histori e gjatë më vehte. Jam i lumtur që së paku SHIK-u në Shqipëri nuk e ka sot atë fytyrë kriminale si atëherë SHIK-u i Fatos Klosit!
Bota sot: A keni pasur më kërcënime që nga ajo kohë?
Enver Bytyçi: Unë për gati tetë vite qëndrova në Gjermani dhe natyrisht kërcënimet nuk kishin ndikim, edhe sikur të kishte. Por më vjen keq se mu dëmtua gjithë ai investim për shtëpinë botuese dhe revistën KOHA që themelova e drejtova asokohe. Nuk jam viktimizuar për këtë asnjëherë, as para gjyqtarit dhe oficerit të emigracionit në Gjermani. Nuk viktimizohem as sot. Shpresoj t’i takojë së shkuarës. Por, nuk jam shumë optimist. Përpjekjet për të ndërtuar shtete autoritare në Shqipëri e në Kosovë, ka rrezik t’i rikthejnë ato kohë të vështira e të errëta.
Bota sot: Skenat e protestës për taksën në Rrugën e Kombit, a do të mund të evitoheshin? Si të veprojë Qeveria shqiptare për taksën e autostradës?
Enver Bytyçi: Qeveria shqiptare taksën e parë e vendosi në Rrugën e Kombit, e cila është një rrugë strategjike për faktorin shqiptar dhe më gjerë. Nuk e vendosi në rrugën e Durrësit, megjithëse kjo rrugë është ndërtuar 15 vjet para Rrugës së Kombit. Kam ndjesinë se kjo ka të bëjë me një hakmarrje të fshehtë të qeverisë së Tiranës ndaj refuzimit të autoritetit të Edi Ramës si lider i gjithëpranuar, pa pengesa për ushtrimin e pushtetit të tij autoritar! Një rrugë strategjike nuk mund të taksohet! Eshtë detyrë e shtetit ta mirëmbajë.
Së dyti, për mirëmbajtjen e rrugëve shqiptarët paguajnë taksën e qarkullimit dhe me kushtetutë është e ndaluar të merren dy taksa për të njëjtin destinacion.
Së treti, Rruga e Kombit përmes dyndjes së shqiptarëve të Kosovës e më gjerë në Shqipëri për pushime e si turistë i jep Shqipërisë së paku 150-200 milionë euro të ardhura në vit.
Prandaj, në këtë rrugë nuk duhet të ketë taksë as për kukësianët, as për udhëtarët qytetarë të Kosovës. Çdo taksë është shenjë e ndarjes së kombit, çdo tra i ringritur dhe që pengon qarkullimin e shqiptarëve i ngjan klonit të kufirit shqiptaro-shqiptar që kishte ngritur dikur diktatura komuniste.
Bota sot: I shihni Shqipërinë dhe Kosovën të anëtarësuara në BE në një të ardhme të afërt?
Enver Bytyçi: Padyshim. Shqipëria dhe Kosova kanë rënë në fund të humnerës. Nuk kanë ku shkojnë më poshtë. Të gjitha shkencat dhe librat e shenjtë parashikojnë se pas rrënimit vjen ringjallja. Unë nuk e di si do të ndodhë kjo. Por, kam ndjesinë se të dy vendet janë në kufirin e ndarjes me errësirën dhe drita duket në fund të tunelit. Jemi ne ata që e kemi në dorë përshpejtimin e ngritjes dhe të ringjalljes. Por, më keq nuk bëhet më. Nuk ka ku shkon më keq. Edhe instiktivisht gjërat do të shkojnë për mirë. Prandaj, unë besoj që tani fillon procesi i anëtarësimit të plotë të të dy vendeve në BE. Kosova do të anëtarësohet edhe në NATO. Ky vit do të jetë edhe viti i angazhimit të SHBA-ve në rajon. Për pasojë, proceset do të shkojnë përpara!
Faleminderit!
