Votuesit në Finlandë po zgjedhin mes dy politikanëve me përvojë se cili prej tyre do të jetë presidenti i tyre i ardhshëm, detyra kryesore e të cilëve do të jetë të drejtojë politikën e jashtme dhe të sigurisë të vendit nordik tani që është anëtar i NATO-s, pas pushtimit të Rusisë në Ukrainë.
Dy kandidatët, ish-kryeministri Alexander Stubb, 55 vjeç, në qendrën e djathtë dhe ish-ministri i Jashtëm Pekka Haavisto, 65 vjeç, nga e majta e gjelbër, pajtohen kryesisht me politikën e jashtme dhe prioritetet e sigurisë të Finlandës.
Këto përfshijnë mbajtjen e një linje të ashpër ndaj Moskës dhe udhëheqjes aktuale të Rusisë, forcimin e lidhjeve të sigurisë me Uashingtonin dhe nevojën për të ndihmuar Ukrainën si ushtarakisht ashtu edhe në nivel civil. Finlanda ndan një kufi prej 1,340 kilometrash (832 milje) me Rusinë, raporton Associated Press.
Ndryshe nga shumica e vendeve evropiane, presidenti i Finlandës ka pushtetin ekzekutiv në formulimin e politikës së jashtme dhe të sigurisë së bashku me qeverinë, veçanërisht në lidhje me vendet jashtë Bashkimit Evropian si Shtetet e Bashkuara, Rusia dhe Kina.
Kreu i shtetit komandon gjithashtu ushtrinë – veçanërisht e rëndësishme në mjedisin aktual të sigurisë në Evropë dhe situatën e ndryshuar gjeopolitike të Finlandës, e cila u bashkua me NATO-n në prill 2023 si pasojë e sulmit të Rusisë ndaj Ukrainës një vit më parë.
Një politikan me Partinë Konservatore të Koalicionit Kombëtar, Stubb zuri vendin e parë në raundin e parë të zgjedhjeve më 28 janar me 27.2% të votave, përpara tetë kandidatëve të tjerë dhe është favorit për të fituar presidencën.
Stubb udhëhoqi qeverinë në 2014-2015 dhe më parë mbajti disa poste të tjera në kabinet.
Haavisto, që u rendit i dyti në raundin e parë, ishte kryediplomati i Finlandës në 2019-2023 dhe negociatori kryesor i hyrjes së saj në NATO. Një ish-ndërmjetës i konfliktit me Kombet e Bashkuara dhe një ambientalist i devotshëm, Haavisto mori 25.8% të votave në raundin e parë.
Kërkohej balotazh sepse asnjë nga kandidatët nuk mori më shumë se gjysmën e votave në raundin e parë të 28 janarit.
Më shumë se 4 milionë njerëz kanë të drejtë të votojnë. Fituesi do të pasojë presidentin shumë popullor Sauli Niinistö, mandati i dytë gjashtëvjeçar i të cilit skadon në mars. Niinistö nuk ka të drejtë për rizgjedhje.
