Teoritë që qarkullojnë në Rusi dhe jo vetëm, për grushtin e shtetit të Wagner po bëhen gjithnjë e më të çuditshme. Siç pritej, flitet kudo për spastrime masive në udhëheqjen ushtarake të ushtrisë ruse, por ende nuk ka një shpjegim nëse ish-miku dhe pasardhësi i presidentit rus, Yevgeny Prigozhin, synonte vërtet të rrëzonte Vladimir Putin, apo shënjestra ishte “klani i Moskës”, Ministri i Mbrojtjes Shoigu dhe Komandanti i Përgjithshëm Gerasimov. Thuhet se presidenti rus po kërkon t’i “heqë qafe” të dy, për shkak të përbuzjes së popullit për ta si dhe paaftësisë së treguar në fushë-betejë, kundër Ukrainës. Megjithatë, kjo ka ngritur pikëpyetje, nëse edhe grushti i shtetit, ishte “loja” e radhës e liderit rus.
“Kokë turku”
Më i çuditshmi në këtë histori është pozicioni i gjeneralit Sergei Surovikin, i cili dyshohet se ka ditur dhe mbështetur planin e Prigozhin. Surovikin portretizohet si një nga komplotistët, ose të paktën një nga ata që e lanë në heshtje marshimin në Moskë të Prigozhinit.
Sidoqoftë, në atë narrativë nuk ka asnjë përgjigje se si gjatë rebelimit të Wagner-it, e vetmja Forcë Ajrore Ruse tregoi ndonjë gatishmëri për t'u marrë me Grupin Wagner, dhe Surovikin ishte dhe mbeti komandanti i përgjithshëm i Forcave Ajrore Ruse. Sipas një sërë informacionesh jozyrtare, Surovikin u arrestua. Dhe gjatë grushtit të dështuar, grupi Wagner rrëzoi të paktën shtatë avionë të ushtrisë ruse dhe vrau gjithsej 39 pilotë. Pse flitet tani për arrestimin e gjeneralit Surovikin, nëse njësia e ushtrisë për të cilën ai ishte përgjegjës doli të ishte më aktive në mbrojtjen e Moskës, ndërsa të tjerët praktikisht nuk kundërshtuan njësitë e Prigozhin? Gjenerali Surovikin dyshohet se kishte marrëdhënie të tensionuara me Shoigu dhe Gerasimov, por gjithsesi ai shërbeu si ndërmjetës midis Prigozhin dhe dyshes së Moskës. Disa analistë besojnë se rasti Surovikin mund të shpjegohet me një përpjekje për ta kthyer atë në “një kokë turku”.
Misteret për rebelimin
Në këtë kontekst, nuk duhet të harrojmë se anëtarëve të grupit Wagner iu premtua amnisti, ata u lejuan të rigrupohen në Bjellorusi në mënyrë që të mund të vazhdonin operacionet e tyre afrikane dhe udhëheqësi i grushtit më dramatik në historinë moderne të njerëzimit thjesht, pas një marrëveshjeje me Putinin, shkoi te miku i Putinit, presidenti bjellorus Lukashenko. Është edhe më e pazakontë, shkruan në analizën e tij Instituti për Studimin e Luftës (ISW), se edhe pas largimit të rënë dakord në Bjellorusi, Prigozhin u kthye fshehurazi në Rusi për negociata me zyrtarë të lartë rusë të paidentifikuar dhe Këshillin e Wagnerit. Është interesante që grupi po ndërton kampe të reja logjistike dhe stërvitore në Bjellorusi. ‘Çfarë lloj grushti shteti është ky në të cilin një diktator që duhet të ishte rrëzuar ose ekzekutuar lejon organizatorin e grushtit të shtetit të zhvendoset në Bjellorusi, një vend i drejtuar nga pasardhësi politik i diktatorit, ndërsa diktatori lejon organizatorin e grushtit të shtetit të rigrupohet në një vend fqinj?”, pyet me të drejtë ISW.
“Loja” e Putinit
Është e paqartë se çfarë ndikimi pati tentativa e supozuar për grusht shteti në gjendjen e ushtrisë ruse. Në analizë, thuhet se Gerasimov do të mbajë postin e tij si shef i Shtabit të Përgjithshëm, por nuk do të ketë më përgjegjësi për operacionet ruse në Ukrainë. Një burim tjetër rus pohon se ai akuzohet për pavendosmëri dhe dështim, ndërsa Sergei Surovikin, për bashkëpunim në rebelim. Në këtë pike, grusht shteti i Prigozhin fillon të marrë një kontekst tjetër. ISW spekulon se Putini mund të përballet me Shoigu dhe Gerasimov. “Kremlini ka të ngjarë të përpiqet të balancojë dëshirën për të zbutur përbuzjen e përhapur për figurat e institucionit të Departamentit të Mbrojtjes që nxitën rebelimin e Wagnerit. Ndaj, Putinmund ta shohë jopopullaritetin e Gerasimov dhe Shoigu-t, si një kërcënim të drejtpërdrejtë për aftësinë e Putinit për të patur mbështetjen e votuesve dhe ushtrisë." Pyetja kryesore që lind është nëse “puçi” është një nga lojërat e Putinit që në një moment doli jashtë kontrollit dhe shkoi shumë larg.
