Reforma e vazhdueshme e rregullave fiskale të Bashkimit Evropian ka marrë një kthesë të re pasi Gjermania dhe Holanda dolën me kërkesa për objektiva minimale të reduktimit të borxhit, duke sfiduar drejtpërdrejt qasjen e Komisionit Evropian bazuar në plane kombëtare të përshtatura.
Ligji i BE-së kërkon që vendet të mbajnë deficitin e tyre buxhetor nën 3% të produktit të brendshëm bruto (PBB) dhe borxhin publik nën 60% në raport me PBB-në, por shumë vende i kalojnë ato pragje pas viteve të shpenzimeve intensive për të zbutur ndikimin e pandemisë COVID-19 , lufta e Rusisë në Ukrainë dhe kriza energjetike, shkruan Euronews, transmeton Klankosova.tv.
Komisioni Evropian argumenton se ky realitet i ri ekonomik kërkon një reformë të rregullave fiskale të bllokut dhe ka ndërmarrë hapat e parë për të rishikuar kuadrin aktual.
Në një raport të botuar nëntorin e kaluar, Komisioni propozoi të mbahen të paprekura objektivat 3% dhe 60%, por të shtohet fleksibilitet më i madh në mënyrë që qeveritë të mund t’i përshtatin objektivat rrethanave specifike të vendeve të tyre.
Sipas planit, shtetet e BE-së do të negociojnë planet e tyre kombëtare me Brukselin për të kontrolluar deficitin publik dhe për të ulur gradualisht borxhin gjatë një periudhe katërvjeçare.
Vendeve me borxhe të larta si Greqia dhe Italia mund t’u jepet tre vjet shtesë për të rregulluar financat e tyre dhe për t’u kthyer në politikat fiskale “të matura”.
Në një non-paper të parë nga Euronews, Gjermania bën argumentin për një rregull të vetëm që duhet të garantojë një rënie të niveleve të borxhit të një “përmasash të ndjeshme”.
Kjo “mbrojtje e përbashkët” do t’i detyronte vendet që kanë një raport borxhi mbi 60% të PBB-së të ulin nivelet e tyre të borxhit me të paktën 0.5% në vit.
Vendet shumë mbi atë prag do të duhet të reduktojnë borxhin e tyre me të paktën 1% në vit, sipas dokumentit gjerman.
“Idetë aktuale të Komisionit duhet të ndryshohen në atë mënyrë që planet fiskale afatmesme të çojnë në një rënie (të mjaftueshme) të raporteve të larta të borxhit në çdo vit… duhet të sigurohet gjithashtu që një reduktim aktual i raporteve të borxhit në arrihet një bazë vjetore”, thuhet në non-paper.
Gjermania sugjeron gjithashtu rregulla “të thjeshta dhe transparente” për të menaxhuar shpenzimet publike dhe një dispozitë për të shkaktuar automatikisht një proces të ri reformash nëse borxhi i lartë vazhdon.
“Nëse kuadri i reformuar nuk arrin një ulje të raporteve të borxhit, ai duhet të rishikohet pas një periudhe maksimale prej katër vjetësh,” thotë non-paper.
Disa ditë pasi dokumenti gjerman doli në shtyp, ministrja holandeze e Financave Sigrid Kaag hodhi mbështetjen e saj pas idesë së një “pikërie të përbashkët numerike” për të parandaluar që planet specifike të vendit të bëhen “idiosinkratike”.
“Ne mendojmë se është shumë e rëndësishme që të ketë mospërputhje, që të ketë hapësirë për reforma dhe investime, por sigurisht, ulja e borxhit duhet të jetë e prekshme dhe duhet të jetë e matshme. Ne duam ulje të mjaftueshme të borxhit” tha Kaag për Financial Times.
Brukseli është i vendosur të përfundojë procesin e reformës deri në fund të vitit dhe të ketë rregullat e reja fiskale në fuqi deri në janar 2024, një synim ambicioz i përbashkët edhe nga shtetet anëtare.
Kuadri i ri pritet të marrë parasysh injektimin e madh të parave të nevojshme për të përshpejtuar tranzicionin e gjelbër dhe dixhital të BE-së, një përpjekje e dyfishtë që vlerësohet të kushtojë 650 miliardë euro në investime shtesë në vit deri në vitin 2030.
Në fund të tremujorit të tretë të vitit 2022, borxhi i qeverisë ishte 93% e PBB-së në eurozonë dhe 85.1% në Bashkimin Evropian. Raportin më të lartë e kishte Greqia me 178.2%, e ndjekur nga Italia me 147.3%.
Në të njëjtën periudhë, borxhi gjerman ishte 66.6% e PBB-së, ndërsa Holanda kishte një normë prej 49%, sipas Eurostat.
