Në shtetin baltik të Lituanisë, njerëzit e shikojnë Ukrainën me shqetësim – dhe kujtohen për luftën e tyre për liri, shkruan SRF transmeton “Bota sot”.
Në pamje të parë gjithçka po shkon si zakonisht në kryeqytetin lituanez Vilnius. Njerëzit shëtisin, bëjnë pazar, argëtohen. Por, përshtypja është mashtruese: Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës po shkakton shqetësim të thellë.
Kështu thotë gazetari Albinas Pilipauskas.
“Është një temë që na prek të gjithëve thellë. Sepse ne e dimë se çfarë do të thotë kjo”, thotë Pilipauskas. Veprimet e Rusisë u kujtojnë lituanezëve historinë e tyre - periudhën e pushtimit sovjetik - dhe janarin e vitit 1991 në veçanti.
Në mars 1990, Lituania ishte republika e parë sovjetike që shpalli pavarësinë. Por Moska donte t'i mbante Baltët në Bashkimin Sovjetik me forcë. Më 13 janar 1991, tanket sovjetike u rrotulluan nëpër Vilnius, trupat speciale sulmuan kullën televizive, 14 njerëz vdiqën. Mijëra u mblodhën para Parlamentit për të mbrojtur në mënyrë paqësore simbolin e fundit të pavarësisë së Lituanisë.
Babai i Pavarësisë
Udhëheqja e dobësuar sovjetike më në fund hezitoi të përdorte forcën kundër turmës së madhe. Lituania fitoi pavarësinë e plotë. Bashkimi Sovjetik u shpërbë pak më vonë.
Në atë kohë, Vytautas Landsbergis luajti një rol të veçantë. Ai konsiderohet si babai i pavarësisë. 89-vjeçari thotë se sheh paralele të shumta midis vitit 1991 dhe sot:
“Në një farë mënyre, lufta për pavarësinë e Ukrainës është një vazhdim i luftës sonë nga atëherë. 30 vjet më parë ukrainasit ishin shumë të kujdesshëm, ata nuk e dinin se çfarë donin. Keni humbur shumë kohë. Dhe tani ata po paguajnë për të."
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Ukraina dhe Bjellorusia nuk u tërhoqën plotësisht dhe me vendosmëri nga ndikimi i Moskës.
Landsbergis është i bindur se udhëheqja ruse dëshiron të hakmerret ndaj Ukrainës: “Ata janë gati të asgjësojnë plotësisht Ukrainën. Sepse e urrejnë vendin. Atyre u vjen keq për faktin që Ukraina, kaq afër tyre, ka marrë një rrugë tjetër nga Rusia. Ata e shohin atë si një tradhti që duhet ndëshkuar”.
Landsbergis paralajmëron se lufta nuk ka të bëjë vetëm me Ukrainën, por me të ardhmen e Evropës - nëse vendet e Evropës do të vazhdojnë të ekzistojnë si demokraci apo jo. Në të njëjtën kohë, 89-vjeçari sheh gjithashtu një mundësi që vendet e Evropës të çlirohen nga një rrezik i brendshëm: Rreziku për t'iu nënshtruar një figure si Putini, në stilin: “Le të sundojë, ndoshta ai e di më mirë, ndoshta ai është aq i fortë sa nuk ka asnjë shans të mos nënshtrohet - sepse përndryshe ai do të marrë hak të tmerrshëm, siç bën me Ukrainën."
Këtu vjen vizionari Landsbergis, i cili udhëhoqi luftën lituaneze për pavarësi. Si mund të ishte aq i sigurt atëherë se po bënte gjënë e duhur dhe se do t'ia arrinte qëllimit? Landsbergis thotë: “Nuk ishim të sigurt se çfarë do të ndodhte me ne. Por ne e dinim se çfarë duhej të bënim”.
