Ndërsa koncepti i marrjes së mbiemrit të bashkëshortit është ngulitur në kulturën tonë dhe shihet pothuajse si diçka normale, në botë nuk ka qenë gjithnjë e zakonshme. Për shembull, në Anglinë mesjetare, mbiemrat as që ekziston. Njerëzit identifikoheshin vetëm me emrin. Por, me rritjen e popullsisë, kjo u bë e pamundur dhe identifikimi me mbiemra rrjedhimishtu bë normë.
Prej dekadash e shekujsh, gratë dhe burrat betohen se “do jenë pranë njëri-tjetrit në të mirë e në të keq” dhe më pas, në pjesën më të madhe të rasteve, ajo merr mbiemrin e atij. Por nga erdhi kjo traditë? Pse gratë marrin mbiemrat e burrave të tyre? Po me çiftet e të njëjtit seks çfarë do ndodhë?
Praktikat e marrjes së mbiemrit të burrit, kanë lindur në një shoqëri thellësisht patriarkale dhe thuhet se kjo është gjurmë e një ligji që daton që në shekullin e 11.
Sipas historianëve anglezë, martesa nënkuptonte se identiteti i gruas do të “mbulohej” nga ai i burrit. Që nga momenti i martesës së saj, një grua njihej si një “grua e fshehtë” ose e mbuluar. Me identitetin e tyre, në thelb të fshirë, gratë nuk mund të zotëronin prona ose të lidhnin kontrata vetë. Burrat kishin kontroll të plotë mbi gratë e tyre, ligjërisht dhe financiarisht.
Nuk kishte asnjë datë skadimi të ligjeve të fshehtësisë në vetvete. Pa dyshim, lëvizja e votimit në fund të shekullit të 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të ndihmoi në shkatërrimin e “ligjeve të fshehtësisë”. Feministet, atëherë vunë në dukje se ndryshimi i emrit të një gruaje ishte një akt i pakundërshtueshëm nënshtrimi.
Pse shumica e grave ende mbajnë mbiemrin e bashkëshortëve të tyre?
Për disa, marrja e mbiemrit të partnerit thjesht shërben për të forcuar angazhimin. Është një gjest për të treguar se nuk kanë asnjë lloj dyshimi për vendimin që po marrin. Për shumë të tjerë, marrja e mbiemrit ka të bëjë më shumë me statusinë e një njësie familjare.
Sa gra zgjedhin të marrin mbiemrin e partnerin?
Sipas New York Times, mbi 70% e grave në SHBA zgjedhin të marrin mbiemrin e bashkëshortit, pas martesës. Në Britani, kjo shifër është rreth 90%. Në Shqipëri, nuk ka statistika konkrete lidhur me këtë.
A është e zakonshme që burrat të marrin mbiemrin e gruas së tyre?
Hulumtimet tregojnë se kjo ka ndodhur vetëm me 3% të burrave. Vendimi, thuajse në të gjitha rastet, ka nxitur komente dhe pyetje nga miq, familjarë dhe të huaj.
Çfarë opsionesh kanë gratë? Ato mund të:
– Mbajnë mbiemrin e tyre
– T’i mbajnë të dy mbiemrat, duke e vendosur mbiemrin e vajzërisë si ‘emër të mesëm’
– Të lënë bashkëshortin të marrë mbiemrin e saj
– Familja mund të krijojë një mbiemër të ri
