Një tjetër kompleks përkujtimor kushtuar viktimave të luftës nga viti 1992 deri në 1995 do të shfaqet në afërsi të Srebrenicës në Bosnjën lindore në tre vitet e ardhshme dhe do t’u kushtohet serbëve që u vranë ose vdiqën në atë pjesë të Bosnje dhe Hercegovinës, njoftoi kryeministri i Republika Srpska Radovan Viskovic. Kompleksi i ri memorial do të ndërtohet në Bratunac, i cili është vetëm pesë kilometra nga Potoçari në drejtim të Srebrenicës, ku në vitin 2003 u hap Qendra Përkujtimore kushtuar viktimave të gjenocidit të kryer kundër boshnjakëve nga anëtarët e ushtrisë dhe policisë serbe të Bosnjës. në vitin 2003. “Është koha për të ndërtuar një qendër të tillë përkujtimore ku të mblidhemi, të vendosim kurora me lule dhe të nderojmë viktimat tona”, tha Viskovic, cituar nga mediat lokale të premten.
Ndërtimi i qendrës përkujtimore
Qeveria e RS ka planifikuar tashmë para për atë projekt dhe plani i tyre është të ndërtojnë një kompleks memorial që do të mbulonte 40 hektarë. Projekti në fakt është ide e liderit të RS-së, Milorad Dodik, dhe Vishkoviç thotë se në këtë mënyrë ata planifikojnë të sigurojnë kujtimin e përhershëm të 3267 serbëve që autoritetet në atë entitet pretendojnë se kanë vdekur gjatë luftës në territoret e Bosnjës lindore, pra Podrinje.
Politikanët nga RS janë ankuar prej vitesh se askush nga përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare, përveç ambasadorit rus, nuk vjen në përkujtimin e përvjetorit të vuajtjeve të serbëve në Bosnjën lindore, ndërkohë që të gjithë marrin pjesë në përkujtimin e 11 korrikut si ditë përkujtimore për viktimat e gjenocidit të Srebrenicës. Asnjë nga përfaqësuesit e autoriteteve të RS nuk mori pjesë në përkujtimin e 29-vjetorit të gjenocidit të Srebrenicës dhe Dodik dhe bashkëpunëtorët e tij vazhdimisht mohojnë se gjenocidi është kryer fare.
Planet e Dodik dhe Vuçiç
Ideja e Dodikut për ndërtimin e një kompleksi memorial në Bratunac është vetëm një nga të tilla në një seri, dhe ajo ndjek planet e zhvilluara nga ai dhe presidenti serb Aleksandër Vuçiç për të ndërtuar një monument të ri për viktimat e ustashëve në zonën e Donja Gradina në BiH, pikërisht përtej Savës pranë kampit të përqendrimit të Jasenovacit nga Lufta e Dytë Botërore. Siç konfirmoi edhe vetë Dodik në maj, ata planifikojnë të ndajnë deri në 100 milionë euro për këtë ide nga buxhetet e Serbisë dhe RS.
“Do të kushtojë më shumë se 100 milionë euro dhe do të jetë një monument që do të ketë një vend të rëndësishëm,” tha ai gjatë fjalimit që mbajti më 11 maj në vendosjen e gurthemelit për monumentin për anëtarët e ushtrisë serbe të Bosnjës që po ndërtohet në Banja Luka. Më pas ai e quajti Srebrenicën “një mashtrim që i duhej SHBA-së për të bombarduar serbët”.
Gjatë përkujtimit në Donja Gradina në vitin 2023, Vuçiç shpjegoi se si ai dhe Dodik vendosën të ndërtonin memorialin e tyre atje, sepse dikur nuk u lejua të shkonte në Jasenovac pa paralajmërim. “Duhet të jesh në anën e vrasësve për të hyrë në atë vend të shenjtë”, tha Vuçiç në prill 2023.
Rezoluta për Jasenovacin
Shumica parlamentare e Parlamentit të Malit të Zi votoi për Rezolutën për gjenocidin në Jasenovac më 28 qershor. Jasenovaci, 70 km në lindje të kryeqytetit të Kroacisë, Zagreb – është i njohur për vrasjet masive të hebrenjve, serbëve, romëve dhe kroatëve antifashistë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Vlerësimet e numrit të të vrarëve atje ndryshojnë, por historianët e pavarur thonë se ai sillet midis 80.000 dhe 100.000. Qeveria kroate i konsideron ngjarjet atje si krim të Luftës së Dytë Botërore. Në ditën kur u miratua rezoluta në Mal të Zi, Kroacia tha se ky veprim nuk i kontribuon ndërtimit të një kulture të përkujtimit.
Në fakt, Rezoluta për Jasenovacin ishte një përgjigje politike e forcave proserbe në Mal të Zi ndaj mbështetjes së Qeverisë malazeze për Rezolutën e Kombeve të Bashkuara për gjenocidin në Srebrenicë, e cila u miratua në fund të majit. Rezolutën për Srebrenicën e kundërshtuan zyrtarët proserbë të Malit të Zi, përfshirë kryetarin e Kuvendit, Andrija Mandiç.
