Po të veprohej sipas mesazhit të librit të shenjtë Kur, anit,paqja do të mbretëronte,mirë po për interesa krejtësisht individuale dhe grupore,një pjesë e muslimanëve janë radikalizuar deri në ekstrem.Kjo nuk do koment.Dhe jo rastësisht,në kohërat kur sllavizmi mundohej t'i përqaj shqiptarët;si Serbia,Rusia,Greqia etj,poeti burrë shtetasi Vaso Pasha ka thënë;''Feja e shqiptarit është shqiptaria''.
Fetë të gjitha pa përjashtim,kërkojnë prej çdo individi në radhë të parë përsosmëri morale për Zotin e tyre,dhimbshuri,zemërgjerësi,e si të tilla janë të parazvleshme,pastaj kurrësesi nuk mund të jenë penges për bashkimin kombëtar.
Disa,për të mbështetur këtë ide,e interpretojnë ose e komentojnë jasht konteksit historik thënien e poetit burrështetasit Vaso Pasha;''Feja shqiptarit është shqiptaria''.Ajo thënje u drejtohet shqipëtarve në një kohë kur shtetet shoveniste përpiqeshin të shuanin çdo gjë apo ndjenjë kombëtare duke shpekulluar me besime fetare për t'i përçar shqiptarët.
Pikëpamjet e tilla jo vetëm nuk janë demokratike,por edhe minojnë unitetin kombëtar shpirtëror që kemi arritur dhe unitetin etnik që duam të arrijmë gjatë shekujve në vazhdim.Nga qarqe të caktuara,sot më shumë se kurrë ngrihet rreziku i fondamentalizmit islamik dhe ndër kohë kjo lëvizje instrumentalizohet për të derigjuar ose diskredituar në sy të opinionit publik fenë islame.
Ky është një mashtrim i paskrupullt,sepse fondamentalizmi është lëvizje politike me synime të caktuara,që i ka rrënjët tek revolta kundër koloniolizimit,pra jo vetëm nuk ka të bëjë me fenë,por bie krrejt në kundershtim me paimet tghemelore të islamit,me mësimin e Kur,anit dhe porosit e All,ahut të plotfuqishëm e Mëshirueds.Vetëm njeriu që nuk beson në Zotin,kryen vepra të këqija kundejt bashkatdhetarëve të vet ose komunitetetve të tjera,që Zoti me madhështinë i njeh të barabartë.
''Eshtë e qartë se islamizmi i popullsisë shqiptare,,shtoi një element të ri në strukturën fetare të popullsisë,fenë islame,kahas besimit katolik dhe atij ortodoks.Megjithëse i ndarë në besime të ndryshme fetare,populli shqiptar është shquar për tolerancë e harmon,duke qenë gjithnjë i bashkuar në traditat,zakonet,kulturën dhe identitetin e vet kombëtar''.
Islamizmi i popullsisë shqiptare ishte një faktor mjaft i rëndësishëm,për t'i shpëtuar presioneve të huaja asimiluese.Pikrisht gjatë kësaj periudhe,në kushte të reja të sundimit osman,ku kombi shqiptar po konsolidohet më tej në ruatjen e individualitetit kombëtar,përballë sunduesit të huaj të veprimtarisë asimiluese Greke dhe Sllave,lindi dhe u përap emri i ri kombëtar shqiptar dhe SHqiperin që pëfshinte,të gjitha ato treva të gjithë atë popullësi që fliste gjuhën shqipe pavarësisht nga pëkatësia fetare.
Kombi me fenë janë si lëkura me mish,
Të lidhura fortë askush s'mund t'i prish.
Fraksionet e huaja keq na tradhtuan,
Pamasë dhe pa hesap na dëmtuan.
Nga kokat e burrave e hoqën plisin,
Ajo qe fillimi për të na humbur fisin.
Nderi respekti dhe mikpritja
Janë pasuria jonë nga historia
Nënat t'ona të jenë fisnike,
Ruajtë nderin,dhe shumë besnike
Mbrotjen moralin,kombëtar e fetar
Të lodhura,e të raskapitura,por ia dolën gjallë!
Për stërgjysherit tanë lexo historinë,
Cfarë ka qenë nderi për shqiptarinë.
Kujdesu e mos qo jetën kot
Stëgjysherit tanë ti kujtojmë për motë.
Në baza fetare na kanë thënë shpeshherë,
Duaje krijuesin që t'ka pru në jetë
Se kombi me fenë janë si lëkura me mish
Të lidhua fortë askush s'mund t'i prish.
Autori është gazetar analist i pavarur,dhe ka udhehqur emisione ne media elektronike sa i peket fesë islame,duke filluar nga Radio THeranda
