Pasi Kosova arrestoi një mësues të supozuar gulenist mbi një urdhër turk, sistemi i drejtësisë po përballet me një vendim të ashpër mbi ekstradimin, i cili ose do të tronditë Ankaranë ose BE-në.
Ugur Toksoy, një edukator turk i arrestuar më 27 tetor në Prizren, Kosovë, do të lirohet nga paraburgimi për të pritur një vendim për ekstradimin e tij në Turqi, pasi ka paguar 5 mijë euro dorëzani të premten.
Gjykata Themelore në Prishtinë më 29 tetor tha se do të vendoste brenda 40 ditëve për kërkesën e ekstradimit të Turqisë dhe se Toksoy do të mbetet në paraburgim.
Ky vendimi e bën Kosovën vendin e parë në Ballkan të ketë arrestuar një edukator turk për lidhje të dyshuara me të ashtuquajturën lëvizja Gulen.
Disa ekspertë thonë se rasti është më politik sesa ligjor. Ata besojnë se ajo është pjesë e fushatës së Turqisë për të trembur ata që i perceptojnë si kundërshtarë jashtë vendit dhe se Kosova kishte dy opsione, të ndiqte padinë e BE-së dhe SHBA-së që nuk kanë pranuar kërkesa të tilla ekstradimi, apo dëshirat e Ankarasë dhe ta ekstradojnë Toksoyn.
Ambasada turke në Kosovë nuk ka reaguar në pyetjet e BIRN deri në kohën e publikimit të këtij shkrimi.
Turqia pretendon se Toksoy është udhëheqës i Lëvizjes Gulen, të cilën e quan “Organizata Terroriste Fethullah” ose “Feto”, të cilën ajo e akuzon se është prapa përpjekjes së dështuar të grushtshtetit të 15 korrikut të vitit të kaluar.
Predikuesi mysliman, Fetullah Gulen, një ish-aleat i Presidentit turk Recept Tayyip Erdogan, tani jeton në mërgim në SHBA dhe këmbëngul se nuk kishte të bënte me përpjekjen e grushtshtetit.
Kjo nuk e ka ndalur Turqinë nga arrestimi i mijëra ndjekësve të tij të dyshuar në Turqi, duke mbyllur shkollat dhe kolegjet e lidhura me të dhe duke kërkuar që qeveritë e huaja të bëjnë të njëjtën gjë.
Ankaraja thotë se Toksoy ishte në Kosovë duke mbledhur fonde për lëvizjen dhe pastaj ai do t’i dërgonte në Turqi.
Toksoy ka mohuar akuzat, ndërsa avokati i tij, Adem Vokshi, ka thënë se ekstradimi i klientit të tij mund të rezultojë me trajtimin e tij çnjerëzor në Turqi.
Në Gjykatën e Prishtinës më 29 tetor u tha se Toksoy në Kosovë punoi si koordinator i OJQ “Atmosfera” e cila drejton shkollën “Hasan Nahi” në Prizren.
Aktgjykimi për ekstradimin e tij duhet të merret nga një panel gjykues gjatë një seance të Gjykatës Themelore në Prishtinë. Pas marrjes së vendimit, urdhri për ekstradim duhet të nënshkruhet nga ministri i drejtësisë së Kosovës, i cili gjithashtu mund të refuzojë ta bëjë këtë.
“Nëse bëhet fjalë për ekstradim, normalisht do të njoftohem nga autoritetet kompetente për atë se çfarë saktësisht është, cilat janë pretendimet, cili është motivi për këtë kërkesë për ekstradim dhe pastaj do të marr një vendim në përputhje me këtë situatë dhe dispozitat ligjore në fuqi”, tha ministri i Drejtësisë, Abelard Tahiri për BIRN.
Abdullah Bozkurt, drejtor i “Qendrës së Stokholmit për Liri”, tha se Presidenti Erdogan kishte “armatosur” sistemin e drejtësisë penale në Turqi për të shkuar pas kritikëve dhe kundërshtarëve të tij.
“Është pjesë e një fushate frikësimi për të krijuar një situatë të pasigurt për kritikët e qeverisë në kuptimin që edhe nëse jetojnë jashtë vendit, krahu i zgjatur i Erdoganit mund të arrijë t’i rrëmbejë ata”, tha Bozkurt për BIRN.
“Qeveria e tij ka abuzuar me INTERPOL-in dhe mekanizmat dypalëshe të ekstradimit”, shtoi ai.
“Akuzat e qeverisë turke në këto raste janë të gjera dhe të motivuara politikisht dhe nuk kanë ndonjë dëshmi për të mbështetur krimet apo terrorizmin.
.”Ekstradimet janë gjithashtu kundër konventave ndërkombëtare që pengojnë qeveritë nga dorëzimi i askujt në një vend si Turqia ku tortura dhe keqtrajtimi janë sistematike dhe të qëllimshme”, vazhdoi Bozkurt.
Që nga grushtshteti i dështuar vitin e kaluar, Erdogan ka nisur një goditje të madhe ndaj kundërshtarëve të tij në Turqi.
Më shumë se 60 mijë njerëz janë arrestuar. Disa qindra e mijëra njerëz të tjerë nga ushtria, policia, akademia, media, OJQ-të dhe sektori privat kanë humbur vendet e tyre të punës.
Ndërkohë, zyrtarët turq kanë bërë presion ndaj Kosovës dhe shteteve të tjera në rajonin e Ballkanit për të shtypur OJQ-të dhe kolegjet e lidhura me Gulenin dhe për të dorëzuar anëtarët e Lëvizjes Gulen.
“Ne do të çrrënjosim këtë bandë tradhtare të quajtur FETO nga Ballkani siç kemi bërë në Turqi”, ka thënë Erdogan në Novi Pazar, Serbi, më 11 tetor në vizitën e tij të fundit në Ballkan.
Sipas Agjencisë Anadolu të Turqisë, pas arrestimit të shtetasit turk në Kosovë më 28 tetor, gulenistët veprojnë në rreth 40 shkolla në rajon, duke përfshirë 15 në Bosnjë, 12 në Shqipëri, shtatë në Maqedoni, pesë në Kosovë dhe një në Serbi.
Mehmet Onur Çevik, një ekspert ligjor turk në Universitetin e Gent, Belgjikë, tha për BIRN se arrestimi dhe ekstradimi i mundshëm i Toksoy nga Kosova është një çështje politike dhe jo thjesht një çështje ligjore.
“Kur mendojmë për situatën politike si në Turqi dhe në Kosovë, në marrëdhëniet e të dy vendeve dhe në efektin e BE-së, mund të themi se Kosova duhet të marrë një vendim politik kur është fjala për ekstradimin e një shtetasi turk”, tha ai.
“Turqia ka kërkuar ekstradimin e disa shtetasve nga vende të ndryshme për shkak të dyshimeve për lidhjet të tyre me Gulenistët ose ‘FETO’. Shtetet e Bashkuara dhe vendet e BE-së kanë hedhur poshtë këto kërkesa për shkak të mungesës së provave ligjore dhe / ose ekzistencës së dyshimeve rreth gjyqeve të drejta në Turqi”, shpjegoi ai.
Ai shtoi: “Megjithatë, disa vende të tjera si Malajzia dhe Pakistani, të cilat kanë marrëdhënie të mira me Turqinë, kanë ekstraduar qytetarët turq në një kohë shumë të shkurtër dhe nuk kanë ndjekur asnjëherë të gjitha proceset ligjore”.
Çevik tha se Kosova tani ka dy opsione: “Kosova mund të ndjekë praktikën e BE-së dhe të mos e ekstradojë atë në Turqi derisa situata politike të ndryshojë atje. Në këtë rast, Kosova ndoshta do të dëmtojë marrëdhëniet e saj me Turqinë dhe Presidentin Erdogan. Megjithatë, nëse ndjek Pakistanin, gjithashtu do të dëmtohen marrëdhëniet mes Kosovës dhe BE-së”, tha ai.
Ai arriti në përfundimin se udhëheqja kosovare duhet të mendojë për pasojat e mundshme të vendimit.
Lëvizja Gulen është një lëvizje fetare dhe shoqërore transnacionale e frymëzuar nga predikuesi mysliman turk, Fethullah Gulen i cili ka jetuar vullnetarisht në mërgim në Pensilvani të SHBA-së që nga viti 1999.
Erdogan dhe Gulen ishin aleatë të ngushtë deri në vitin 2013 dhe mijëra mbështetës të Gulenit morën pozita në ushtri, polici, gjyqësor dhe në shërbimin civil.
Ndërkohë, shkollat e Gulenit dhe institucionet e tjera lulëzuan në të gjithë globin dhe në Ballkan në veçanti, pastaj edhe me mbështetjen e Ankarasë.
Sidoqoftë, nga viti 2011 e tutje, të ashtuquajturit gulenistë u bënë të pakëndshëm për agjendën nacionaliste dhe islamike të Erdoganit dhe u zbuluan të çarat e para në aleancën e tyre.
Erdogan pastaj u kthye në organizatë, duke e quajtur atë një “shtet paralel” dhe duke e quajtur atë “Organizata Terroriste Fethullah”, ose shkurt “FETO”./Kallxo.com/
