Mediat ndërkombëtare: Revolucioni i një gruaje shqiptare, që mbeti e ve në luftën e Kosovës

Lajme

Mediat ndërkombëtare: Revolucioni i një gruaje shqiptare, që mbeti e ve në luftën e Kosovës

Nga: A.M. Më: 28 shkurt 2021 Në ora: 13:28
Një punonjëse paketon perime të konservuara në kompaninë Krusha, në Krushë të Madhe

Gjatë luftës së Kosovës më shumë se dy dekada më parë, Fahrije Hoti u dëbua nga fshati i saj. Kur ajo u kthye disa muaj më vonë, burri i saj ishte zhdukur dhe shtëpia e tyre ishte shkatërruar.

Ajo nuk ishte e vetmja në këtë situatë. Në Krushë të Madh, pas luftës kishte 140 vejusha dhe më shumë se 500 fëmijë pa baba, viktima të një masakre nga forcat serbe, përcjell “Bota sot”.

Pjesa tjetër e historisë tregohet në Hive (shqip Zgjoi), një film që fitoi tre çmime në Festivalin e fundit të Filmit Sundance në Shtetet e Bashkuara. Filmi rrëfen luftën e dyfishtë të një gruaje përballë pikëllimit dhe paragjykimeve shoqërore për mënyrën se si duhet të sillet e veja.

"Filmi më ktheu 20 vjet mbrapa", tha Fahrije Hoti, tani 51 vjeç, për AFP në fshatin bujqësor në jug të Kosovës, ku ai ende jeton.

"Filmi nuk ka të bëjë me mua, ka të bëjë me të gjitha gratë shqiptare të Kosovës, është historia e të vejave."

Shkruar nga regjisorja Blerta Basholli, Hive rrëfen luftën e Fahrije, të luajtur nga aktorja Yllka Gashi, për të rritur dy fëmijët e saj me mjaltë nga bletët e saj, përcjell “Bota sot”..

Por ajo është alergjike dhe kosheret e ndërtuara nga burri i saj i zhdukur nuk prodhojnë sa duhet. Fahrije vendos të mbledhë vejushat e tjera të fshatit për të bërë ajvar.

Ky krem ​​speci i kuq i konsumuar në Ballkan bëhet duke pjekur perime për të hequr lëkurën përpara se t’i zieni në kazan.

-Armiqësi

Por vejushat përballen me kundërshtimin e burrave.

"Njerëzit thanë që puna jonë ishte të qëndronim në shtëpi dhe të kujdeseshim për fëmijët. Ishte e paimagjinueshme që të drejtonim një kompani siç bëmë në", kujton Fahrija.

Ata nuk pajtoheshin për faktin e thjeshtë që  një grua mund të shkoj në punë, dhe se mund të vozit një makinë, përcjell “Bota sot”..

"Ajo që na lëndoi më shumë ishte kur ata na trajtuan si kurva. Ishte e rëndë, ne kishim humbur burrat, fëmijët tanë dhe ata na quanin kurva".

Ajo mund të ishte dorëzuar ndaj presionit shoqëror dhe dhimbjes të mos marrjesë së asnjë lajmi për burrin e saj, i cili është një nga 1,600 viktimat e luftës (1998-99) që janë ende të zhdukur.

Por ajo nuk u dorëzua dhe filloi një biznes që u bë një nga më të punësuarit në Krushë.

Filloi me pesë vejusha dhe tani punëson 60 persona gjatë sezonit veror të specave. Pothuajse të gjitha gratë.

Kooperativa e saj, e quajtur “Krusha”, e cila gjithashtu prodhon turshi perimesh, ka marrë ndihmë nga donatorë ndërkombëtarë, siç është Bashkimi Evropian.

Falë diasporës shqiptare, ajo eksporton në Francë, Itali, Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara.

-"Dëgjo zërin e tyre" 

Blerta Basholli, 38 vjeç, studioi për filma në New York. Rreth dhjetë vjet më parë ajo mësoi për problemet e Fahrijes nga shtypi kosovar.

Kur u kthye në Kosovë në 2011, ajo takoi të venë.

"Doja ta përgëzoja për atë që kishte bërë. Por unë përfundova duke qenë një tifoze e tyre, sepse, sinqerisht, ajo nuk kishte nevojë për inkurajimin tim," shpjegon ajo për AFP.

Ajo foli gjatë me të, për të kuptuar mirë historinë e saj dhe përfundoi duke shkruar një skenar me të cilin ajo siguroi fonde nga Kosova, Shqipëria, Zvicra dhe Maqedonia e veriut, , përcjell “Bota sot”.

Kur Hive mori çmimet e jurisë së madhe dhe shikuesit, regjisori ia kushtoi atë "të gjitha grave që kanë vërtet nevojë për zërin e tyre për t'u dëgjuar, në Sundance dhe në të gjithë botën".

Mënyra se si i shikojnë gratë ka evoluar në Kosovë në vitet e fundit, por patriarkia mbetet e ende, veçanërisht në zonat rurale. Të drejtat e pronës bien pothuajse ekskluzivisht mbi burrat dhe vetëm 13% e grave kanë një punë, krahasuar me rreth 40% të burrave.

Fahrije vlerëson se ndikimi i saj në mendësinë lokale është zbutur, përcjell “Bota sot”..

"Midis atyre që kanë lindur me këto paragjykime, disa i mbajtën ato, të tjerët ndryshuan mendje," thotë ai.

"Ajo që ka ndryshuar në të vërtetë është historia ime (personale). Unë kam punuar shumë, do të vazhdoj të punoj dhe të punësoj gra", përcjell “Bota sot”.

commentFirst article
Sot mund të lexoni Shfletoni kopertinat