New York, 13 qershor -OKB ne bashkëpunim me Gjykatën ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (ICTY) ka publikuar sot një raport mbi përvojën e dëshmitarëve. Ky raport konfidencial te siguruar nga “Presheva Jonë” do të prezantohet në fund të këtij muaji në Prishtinë dhe qendrat e tjera të Ballkanit që ndahen krimet ndaj popullatës civile gjatë dhe pas luftës në rajon.
Eksperti ndërkombëtar: Kosova nuk ka bërë sa duhet në mbrojtjen e dëshmitarëve
Seksioni për ndihma viktimave dhe dëshmitarëve të Tribunalit ka prezantuar në zyrat e Institutit për Global të Drejtësisë në Hagë një studim pilot mbi ndikimin qëndrueshme në afat të gjatë nga dëshmitarët për krime në Kosovë, Bosnjë, Kroaci dhe Serbi.
Vëzhgimet paraprake të kryetarit të Tribunalit të Hagës, Carmel Agius, u pasuan nga paraqitja e përmbledhje të gjerë të këtij studimi, i kryer gjatë katër viteve të fundit.
Seksioni për ndihma viktimave dhe dëshmitarëve të Tribunalit në bashkëpunim me Institutin e Paqes Castleberry në Universitetin e Teksasit ka shqyrtuar ndikimin e vuajtjeve nga 300 dëshmitarë faktike të cilët janë dëshmitar të Tirbunalit. Pjesëmarrësit janë shqiptar nga Kosova kanë pësuar kryesisht presion dhe trauma të rënda psikike ose fizike. Ndryshme, një ekspert ndërkombëtar lidhur me raportin në fjalë dhe dëshmitarët në Kosovë, ka pohuar se qeveria e Kosovës këto vitet e fundit ka anashkaluar dhe nuk e ka marr seriozisht çështjen e mbrojtjes se dëshmitareve kundër krimeve në rajon, çka shume sish kane pësuar.
Raporti thekson se deklaratat, në drejtim të tyre, janë të ndryshme, komplekse, dhe ato janë të ndryshme për çdo dëshmitar. Në shumicën e rasteve, dëshmitarët kanë zgjedhur për të hequr dorë nga altruizmi për gjyqtarët që të ketë të gjitha elementet për të bërë një vendim dhe për të përmbushur një detyrë morale për viktimat. Shumica e pjesëmarrësve tha se ka dëshmuar para Tribunalit nuk kishte rezultuar në një përkeqësim të shëndetit të tyre dhe vuri në dukje më pozitiv se efektet negative të dy para dhe pas dëshmisë së tyre.
Në tërësi, 300 dëshmitarë të intervistuar thanë se ata mendonin relativisht të sigurt sot, qoftë publikisht apo shfaq përfitojnë nga masat mbrojtëse. Ata mendojnë se janë trajtuar në mënyrë të drejtë nga ICTY (si dëshmitarë) dhe ata mendojnë se kanë bërë kontributet e tyre para drejtësisë dhe krijimin e së vërtetës. Ata ishin përgjithësisht të kënaqur me kushtet e tyre të jetesës, por të pakënaqur me situatën e tanishme lokale politike në vendin e tyre të banimit.
Bazuar në gjetjet e studimit, pjesa Viktimave dhe Dëshmitarëve dhe Instituti Castleberry Paqes në Universitetin e Teksasit të Veriut kanë rekomanduar që institucionet gjyqësore ndërkombëtare që të vazhdojnë të zhvillojnë mekanizma mbështetëse për viktimat dhe për të standardizuar për të siguruar mbrojtjen e dëshmitarëve.
Ky raport konfidencial do të prezantohet në fund të këtij muaji në Prishtinë dhe qendra të tjera te Ballkanit ku ndodhen krimet ndal popullatës civile gjatë dhe pas luftës në rajon. Sipas ekspertit ndërkombëtarë, ne Kosovën e pasluftës jenë likuiduar dhjeta dëshmitare për këto krime ndaj popullatës civile dhe intelektualeve, gazetareve, të gjitha me motive politike, likuidime këto që u bënë nga kundërshtaret e tyre.
